Sosyal güvenlik sistemi, Türkiye'nin en büyük karadeliklerinden biri. Sadece son iki yılda Hazine'nin ödediği para, yaklaşık 40 milyar doları buluyor. İstatistik Kurumu'nun verilerine göre, Türkiye'deki emekli sayısı 8 milyonu aştı.
Bu rakam, İsviçre, Danimarka, Finlandiya ve Bulgaristan gibi yüz ülkenin nüfusundan fazla. Problemin temelinde ise geçmişte uygulanan 'erken emeklilik' sistemi yatıyor. Süleyman Demirel döneminde çıkarılan kanun, 38 yaşında emekli olmaya imkan tanıdı. Devlet bütçesine darbe vuran bu durum, işgücünde de kayıt dışılığa yol açıyor.
Emekli olduktan sonra çalışmayanların sayısı 3 milyon 31. Geriye kalan yaklaşık 5 milyon kişi, gayri resmi olarak mesleğini icraye etmeye devam ediyor. Tüm sosyal haklarını elde ettikleri için sigortasız çalışmayı kabul ediyorlar. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'e göre, genç yaşta emeklilik, kayıt dışı istihdamı körüklüyor. Bu durum, gençlerin iş bulmasını zorlaştırıyor.
Türkiye'de halen fiilî emeklilik yaşı, bayanlarda 44, erkeklerde 47. SSK emeklilerinin yarıdan fazlası, 60 yaşın altında. Avrupa ülkelerinde, her 1 emekliyi 4 çalışan finanse ediyor. Türkiye'de ise tam tersi bir durum var; 1,8 çalışandan alınan vergilerle 2 emeklinin maaşı ödeniyor.
Kartopu gibi büyüyen genç emeklilerin sayısı, 8 milyonla 100 ülkenin nüfusunu geride bıraktı. Aynı hızla gitmesi halinde 2015 yılında bu rakamın 10 milyonu geçmesi bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ilk kez açıkladığı ayrıntılı veriler, Türkiye'de emeklilik sistemindeki çarpıklığı gözler önüne serdi. Emekli olduğu için çalışmadığını beyan edenlerin sayısı 3 milyon 31 bin kişi. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) verilerine göre toplam emekli sayısı 8 milyon 48 bin. Zaman'a bilgi veren TÜİK yetkilileri, aradaki 5 milyonluk rakamın çalışan emeklilerden oluştuğunu ifade ediyor. Bunlardan yaklaşık 500 bini, Sosyal Güvenlik Destekleme Primi ödeyerek kayıtlı çalışıyor. Geriye kalan 4,5 milyon emekli ise, ikinci bir işte kayıt dışı istihdam ediliyor. Bu verilere göre yaklaşık 11 milyon civarında olan kayıt dışı çalışanların önemli bir bölümünü, ikinci bir işte çalışan genç emekliler oluşturuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, genç yaşta emekliliğin kayıt dışılığın önemli bir sebebi olduğunu ifade ediyor. Çelik, "Genç emekliliğin diğer bir sonucu da kayıt dışılıktır. Genç yaşta emekli olanlar, yeniden ve kayıt dışı çalışmaya başlamaktadır. Bu durum genç işsizlerin istihdamını zorlaştırmaktadır." diyor.
Türkiye'de halen fiilî emeklilik yaşı bayanlarda 44, erkeklerde ise 47. SSK emeklilerinin ise yüzde 60'ı, 60 yaşın altında çalışabilir nüfustan oluşuyor. Emeklilik yaşının düşük olması, bu durumda olanları ikinci bir işte çalışmaya itiyor. Tüm sosyal güvenlik haklarını elde ettikleri için de sigortasız çalışmayı kabul ediyorlar. Bu durum, işverenlerin de genç emeklileri tercih etmesine yol açıyor. Kayıt dışı çalışan emeklilerin sayısı, yıllar itibarıyla da giderek artıyor. Toplam emekli sayısının 6 milyon 868 bin olduğu 2005 yılında çalışan emeklilerin sayısı 3 milyon 937 bine, emekli sayısının 7 milyon 164 bin olduğu 2006 yılında ise çalışan emeklilerin sayısı 4 milyon 140 bine ulaştı.
Türkiye, çalışan nüfus başına düşen emekli sayısında OECD ülkeleri arasında en kötü durumda yer alıyor. Genç nüfusun yüksekliğine rağmen 38 yaşında emekli edilenler çalışan-emekli dengesini bozdu. Avrupa ülkelerindeki yaşlı nüfusun yüksekliğine karşın her 1 emekliyi 4 çalışan finanse ediyor. Türkiye'de ise tam tersi bir tablo sosyal güvenlik kara deliğini büyütüyor. 1,8 çalışan kişiden toplanan paralarla 2 emeklinin maaşı ödenmeye çalışılıyor. Yetkililer, çalışan-emekli dengesinin gelecekte çok daha fazla bozulabileceğini belirtiyor.