Sağlık Bakanı Koca, Bilim Kurulu toplantısının ardından açıklamalarda bulunuyor. Bakan Koca yaptığı açıklamada, “Türkiye’de 4. haftada vaka artış hızı düşüşe geçti.” dedi.
Koca’nın açıklamalarından satır başları:
Örnek davranışlarıyla mücadelimize destek olan gençlerimizi kutluyor, büyüklerimize içten hürmetlerimi sunmak istiyorum. Evde kalarak artık mücadelenin en sağlam grubunu oluşturdular.
İşe giderken tedbirden ödün vermeyen insanlarımızı kutluyorum. Koronaya karşı mücadelemiz birlikteliğimizi oluşturuyor. Değerli medya mensupyarı korona salgını konusunda yürüttüğümüz iletişimde katkınız büyük. Bunu doğrulukla titizlikle yapan arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.
Hastaların tespitinde nasıl bir yöntem izliyoruz? Diğer ülkelerle aramızda benzerlikler, farklılıklar nelerdir? Neden ısrarla direnmek, önlem almak gerekiyor. Bugünkü sözlerim bu soruların cevabı olma amacını taşıyacak.
Şu ana kadar aldığımız bazı sonuçlar Türkiye’nin salgının mümkün en az kayıtla aşacağına işaret ediyor. Bu işareti biz tedbirler yüzde yüz kullanmamasına rağmen alıyoruz. Tedbirleri yüzde yüz kullanabilsek umuttan çok daha öte kelimelere seçeceğiz. Sonuca odaklanalım, bilelim ki tedbir yüzde yüze yaklaştıkça neredeyse uğraşılacak tek sorun eldeki vakalardır.
Vakaların sayısı tüm dünyada artıyor. Her ülke kendi mücadelesini kendi şartlarında veriyor. Vaka sayıları taştırma konusu. Türkiye’de salgında tespit edilen her olay sizin gözünüzün önündedir. Tablonun olumsuz yönü tam olumlu yönleri ise kısmen gözünüzün önündedir. Türkiye’de hastalığın 1 haftada en çok vaka sayısına ulaşması 4. haftada gerçekleşti. Yani 4. haftada Türkiye’de vaka artış hızı düşüşe geçti. Virüsün yayılma gücünü hatırlamalıyız. Virüsün yayılma gücüne karşı şu anki şartlarda yayılma hızını kontrol altına almaya başlamış bulunuyoruz.
Filyasyon kelimesini çok duydunuz. Bu kelimeyi ileriki günlerde unutmayacaksınız. Bu kelime bunu hak ediyor. Filyasyon bulaşıcı hastalıkla ilgili temas zincirinin taranmasının adıdır. Vaka artışının erkenden düşüşe geçmesini biz bu filyasyonla sağladı. Filyasyon yöntemini bizim gibi uygulayan hiç olmadı. Pozitif tanı konan hastaların her birinin son üç gün içinde temas ettiği bütün kişilere ulaşıp, onları taramaya çalıştık. Bunun dikkat, titizlik gerektiren bir çalışma olduğunu dışarıdan anlamak zordur.
Filyasyonda yani hastanın temas halinde olduğu kişiler zincirinin taranması sürecinde neler oluyor? O kişilere ulaşılıyor, gözlem altına alınıp izole edilip tedavilere başlanıyor. Genel tarama zaten doğru önlem değil, güvenli sonuç elde etme açısından akılcı da değil. Filyasyon uygulaması soruya güçlü cevap veriyor. Biz nokta atışı yaparak ilerliyoruz. Yaygın temas taraması, sıkı takip salgının önünü kesmenin yolu bu. Dünyanın büyük kısmı filyasyon yerine şikayet üzerine tanı ve tadevi yolunu izliyor. Hasta kaybı artış oranı hızında da az evvel bahsettiğim vaka artış hızına sahibiz. Vaka artış hızının inişe geçmiş olması, ölüm artış hızının yavaşlaması mücadelede doğru yönde olduğumuzun, tedbirlerden sonuç alacağımızın somut işaretleridir.
Yöntemi en yaygın şekilde filyasyon yapan ülke Türkiyedir. Bugüne kadar tanı konan hastaların temas zincirindeki 261 bin 969 kişi tespit edildi. Bunların yüzde 95.8’e ulaştık. Temas zincirinde yer alan vakaya ortalama 4,5 temaslı kişi düşmektedir. Bunların yaklaşık yüzde 96’sına ulaşarak takip yapılmıştır. 251 bin 28 kişiye takip yapılmıştır. Filyasyon süreci nasıl işliyor? Hastanın çok detaylı hikayesini alıyoruz. Kimlerle ne zaman görüştüğü, aile ortamı, yakınları, iş yeri arkadaşlarını, sosyal ilişkilerinde temas halinde olduğu bilgileri toplanıyor.
Bu noktadan itibaren filyasyon ekiplerimiz harekete geçiyor. Bugüne kadar bahsetmediğim filyasyon ekipleri biri doktor, biri sağlık memuru, yardımcı personel olmak üzere ortalama 3 kişiden oluşuyor. Bu ekipler her koronavirüs vakasında harekete geçip hastanın temas halinde olduğu listelenmiş kişileri 48-49 saat zaman zarfında taramaktadır. Doğrudan bu kişilerin adreslerine ulaşılmaktadır. Merkez birimlerimiz onların sahadaki çalışmasını takip etmektedir. Erken tanılarla hem yayılma önlenmekte, hem de risk grubunda olan bazı kişilerin belki de hayatları kurtulmaktadır. Filyasyon çalışması 81 ilde yapılmaktadır. Yüzde 99 yapılan Zonguldak’ta filyasyon çalışması birinci ildir, en düşük Şanlıurfa’dır. İstanbulda 1200 filyasyon ekibi görev almaktadır.
Virüsü taşıyan kişilerle temaslı kişileri saptayan bu ekipler sahadaki en aktif kimselerdir. Filyasyon çalışmamızın ağırlıklı bir kısmı aile hekimlerimiz tarafından yürütülüyor. Bu kişiler de belirti ortaya çıkıp çıkmadığı bizzat aile hekimlerimiz tarafından araştırılmaktadır. Sahip olduğumuz büyük veri havuzun bir kaynağı aile hekimleriyle kurduğumuz sistemdir. Koronavirüsle mücadelemiz mahalle bazına kadar inmiş vaziyettedir. Sokağa, apartmana, eve uzanmıştır. Her sağlam veri virüse karşı bir silahtır. Bakanlığımız sağlık teknolojisinde olduğu gibi bu verilerin oluşturduğu sistem konusunda insanımıza güven verecek üstünlüğe sahiptir. Türkiye’den anlık olan veriler tek bir sistemde toplanmaktadır.
Sağlık Bakanlığı küçük bir hastanede yatan bir kişinin ateşinin kaç derece çıktığı bilgisine sahiptir. Koronavirüsle mücadelenin çok iyi organize olmuş, işine hakim uzmanlar tarafından yürütüldüğünü bilin. Bütün bu çabanın size yüklediği sorumluluğu bir an bile unutmayın, tedbirlerden taviz vermeyin.
Bu sistemli mücadele gözle görünür sonuçlar veriliyor. Vaka tespitinde, hasta tedavisinde, yoğun bakımda başarılıyız. Yüksek motivasyona sahibiz. Bizi sonuca götürecek kural açık, hareketi azalt, izolasyonu arttır. 33 bin 70 bugünkü test sayımız. 30 bini aşmış olduk. 4062 pozitif vakamız olmuştur. Toplamda 65 bin 111’e ulaşmış olduk. Bugün vefat eden 107 vatandaşımız oldu…
Can kaybımız toplamda 1403’e yükselmiştir. Birbirine benzerliklerine göre üç farklı model göze çarpıyor. Nüfusa göre sınırlı vakaların görüldüğü, doğrulanmış vakaların az olduğu ülkeler en büyük kümeyi oluşturuyor. Fransa, İran, İngiltere ve Çin ortak özellikleriyle birbirine yaklaşmış durumdadır. Türkiye hastalıkla mücadele başarımıza göre yerimiz değişebilir. Hastalıkla mücadelemizi başarılı bir şekilde sürdürebilirsek daha az görülen ülkeler duruma kaymış olacağız.
Avrupa ülkelerinde İspanya ve İtalya ise kendilerine has ayrı bir konumdadır. Amerika hasta sayısı ve ölüm oranları bakımından kendi başına tüm dünyadan ayrılmaktadır.
SORULAR VE CEVAPLAR
Amerika, İngiltere, Fransa’nın seyrini nasıl olduğunu tablolarla gösterdim. Amerika 11. haftada ulaştığı düzeyi biz 4. haftada yakalamış olduk. Türkiye’de vaka artışı sözkonusu ama artış hızının dördüncü haftada düştüğünü söyleyebiliriz. Ölüm artış hızının beşinci haftada başladığını çok net söyleyebiliriz. Türkiye’nin durumu dünyadan farklı seyrediyor. Dünyanın hiçbir ülkesinde vaka sayısının artmasıyla birlikte sağlık kuruluşlarında, hastaneye, yatış, yoğun bakım, cihaza bağlanan hastaların sayısında bir azalış asla sözkonusu değil. Vaka sayısı arttığı oranda hastaneye yatış oranı artık gösterir, hastanede bu yük giderek artar. İtalya’da, İspanya’da, Fransa’da, Amerika’da bunu gördük. Koridorlarda entübe edilir tabloları gördük. Türkiye’de vaka artış hızı düşmekle birlikte yoğun bakım ve entübe edilen hasta sayısında artık bir duraklamaya girdiğini çok net görüyoruz. O nedenle sosyal medyada çok yayılan 0-21 oranından bahsediliyor. Türkiye artık artış hızının azaldığı, pik yapmaya doğru gittiği, vaka ve ölüm artış hızının duraklamaya girdiği önümüzdeki dönemde plato çizmeye geldiği için oran birbirine çok yakın. Önümüzdeki dönemde ölüm oranları düştüğünde bu tablonun farklılaştığını çok net görmüş oluruz. Artık burada bir duraklama dönemine, piki yakalama dönemine girdiğini görüyoruz. Bunu çok net söyleyebiliriz bir kayıtla, tedbirlere sıkı uymaya devam eder yeni bir dalga oluşmazsa seyrin nasıl oluşacağını biz biliyoruz.