FATSA’DA TARİHİ BİR BULUŞ
Ordu’nun Fatsa ilçesinde, Roma İmparatorluğu dönemine ait mil taşı, 239 yılı civarında yapılmış olan bir yazıtlı taş eser, uzun yıllar bir caminin bahçesinde oturak olarak kullanıldı. Önemli bir tarihi değer taşıdığı belirlenen taş, cami bahçesinden alınarak Ordu Müzesine teslim edildi. Bolaman Mahallesi’nde bulunan ve 1968 yılında inşa edilen Laleli Merkez Camii’nin temeli kazılırken bir taş keşfedildi. O dönemde bölge halkı, taşın üzerinde yazılar bulunduğu için meraklandı. Ancak gerekli görüşmelerden sonuç alamayan vatandaşlar, taşın düzgün yapısını görünce onu caminin bahçesine yerleştirerek oturak olarak kullanmayı tercih etti.
BİN YILDIR TAHİLİ BİR ESERİN ÜZERİNDE OTURULDU
Mahalle sakinleri, 1970’li yıllardan bu yana taş üzerinde oturup dinlendiler, cemaat ve misafirlerle burada sohbet ettiler. Fakat Fatsa Cahit Zarifoğlu Anadolu Lisesi’nde görevli Edebiyat öğretmeni Aydın Bal, taşın üzerindeki yazıları uzun bir süre sonra fark edince Fatsa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Cevat Erbil’e bildirdi. Bunun üzerine, Ordu Üniversitesi’nden akademisyenlerin de katılımıyla yapılan ilk incelemeler sonucunda, eski Helen ve Latin epigrafyası uzmanı, Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Prof. Dr. Hüseyin Sami Öztürk, Latince metnin çevirisini yaptı ve eserin niteliği anlaşıldı. Roma İmparatorluğu dönemine ait olan bu mil taşının üzerinde, İmparator III. Gordianus’un ismi ve unvanları yer alıyor. Ayrıca, III. Gordianus’un yolu yenilettiği ve yazıtın sonunda da ikinci mil ibaresinin bulunduğu kaydedildi. Bu ibare, taşın Roma Dönemi’ndeki yolun başlangıcından yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta yerleştirildiğini gösteriyor.
Ordu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde öğretim üyesi olan Doç. Dr. Seçkin Evcim, bulunan taşın önemli bir eser olduğunu ve Karadeniz Bölgesi’nde bu tür örneklerin nadir bulunduğunu belirtti. İncelemelerin ardından taşın, Roma İmparatoru III. Gordianus dönemine ait bir mil taşı olduğu anlaşıldı. Evcim, “Taş, milattan sonra 239 yıllarına ait. Mil taşları, özellikle Roma Dönemi’nde, 2. ve 3. yüzyıllarda Roma İmparatorluğu’nun tüm bölgelerine dikilmiş olup, yolları ve güzergahları gösterir. Ayrıca yolu yaptıran ya da onaran imparatoru onurlandıran dikili taşlardır. Anadolu’da bu konuyla ilgili geniş çaplı çalışmalar yapılmıştır. Biz de önceki yapılan çalışmalara baktık ve bu taşın daha önce yayınlanmadığını belirledik” diye konuştu. Evcim, imparatorun buradan geçen Roma yolunu yenilettiğine dair bilgilere yer verildiğini ve taşın ikinci mil ibaresinin, Bolaman ve Yalıköy sahillerine denk gelen bir mesafeyi gösterdiğini vurguladı.
YENİ BULUNTULAR İÇİN DUYARLILIK ÖNERİSİ
Doç. Dr. Evcim, bölgenin Roma Dönemi’ndeki güzergahlarının belirlenmesi açısından önemli bir yazıt olduğunu, zorlu coğrafi koşullar nedeniyle benzer eserlerin bulunmasının güç olduğunu kaydetti. İnsanların bu konulara duyarlı olmalarını öneren Evcim, yüzey araştırmalarına verilen desteğin önemini de dile getirdi. Fatsa Belediye Başkanı İbrahim Etem Kibar’a bu konudaki desteklerinden dolayı teşekkür etti.