KİRA FİYATLARINDA DİKKAT ÇEKİCİ ARTIŞ
Metropoldeki kira maliyetlerinde dikkat çeken bir yükseliş gözlemleniyor. 2020 Ekim ayında yasada belirlenen yıllık kiraların artış sınırı yüzde 25 iken, bu oran yüzde 1.101,30’u bulmuş durumda. 2020 yılının Ekim ayında İstanbul’da ortalama kira bedeli 2 bin 308 TL iken, 2024 Ekim itibarıyla bu rakam 27 bin 733 TL’ye tırmandı. Aynı periodda Türkiye genelinde, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre kiraların artışı yüzde 565,10 seviyelerine ulaştı. Asgari ücret de enflasyonla paralel bir artış gösterdi ve 2020-2024 arasındaki dönemde yüzde 631 oranında bir yükseliş kaydedildi.
ASGARİ ÜCRET İLE KİRA FARKI DERİNLEŞTİ
İstanbul’da bir metrekarelik konut fiyatı Ekim 2020’de 4 bin 482 TL iken, 2024 Ekim’e geldiğimizde bu rakam 42 bin 528 TL’ye çıktı. Bu gelişmelerde asgari ücretle alınan evlerin metrekare fiyatları arasındaki farklılık belirgin biçimde arttı. Ekonomim tarafından aktarılan bilgilere göre, İstanbul’daki ortalama bir konut kirası 2020 Ekim ayında 2 bin 308 TL olacakken, 2024 Ekim’de bu rakam 27 bin 733 TL’ye ulaştı. Dört yıl önce 2 bin 234,71 TL olan asgari ücret, o dönemde İstanbul’daki ortalama kira bedeli ile hemen hemen eşit bir seviyedeydi (oran: 0,99). Ancak 2022 Aralık itibarıyla bu oran 2,20’ye çıktı ve 2024 Ekim’de 1,63 seviyesine düşerek asgari ücretlinin konut kirasını ödeyemeyecek hale gelmesine neden oldu.
KONUT KREDİSİYLE EV ALIMI ZORLAŞIYOR
Konut kredisi faiz oranlarındaki artış da durumu daha da güçleştiriyor. Ortalama 100 metrekarelik bir konut sahibi olabilmek için asgari ücretlinin çalışmak zorunda olduğu süre, 2020 Ekim ayında 193 ay iken, Aralık 2022’de zirveye ulaşarak 424 aya kadar yükseliyor. 2024 Ekim itibarıyla ise bu süre 250 ay olarak hesaplanıyor. Yüzde 20 peşinatla konut almak isteyenlerin peşinat biriktirme süresi de uzamış durumda. 2020 Ekim ayında 38,6 ay olan bu süre, 2024 Ekim’de 50 aya çıktı. Konut kredisi faiz oranları üzerinden yapılan hesaplamalarda, TCMB EVDS verilerinden elde edilen ortalama verilere göre, 2020 Ekim’de yıllık yüzde 15,07 faiz oranıyla yapılan kredi ödemeleri 1,82 asgari ücrete denk gelirken, 2024 Ekim’de faiz oranlarının yüzde 41,52’ye tırmanmasıyla birlikte aylık ödeme 6,49 asgari ücrete karşılık geliyor.