YÜKSEK KONUT KREDİ FAİZLERİNE RAĞMEN TALEP ARTIYOR
Milyonlarca insan ev sahibi olmayı istese de yüksek konut kredisi faizleri bu hayali zorlaştırıyor. Son günlerde kredi faizlerinde bir gevşeme görülmeye başlasa da, ev alımı için yapılan bu kredi başvurularında belirgin bir artış yaşanıyor. Ancak kredi faiz oranlarındaki düşüşle birlikte ev fiyatları da yükselmeye başlıyor. Ev sahibi olmak isteyen bireyler “yüksek faiz mi, yüksek fiyat mı?” sorusuyla karşı karşıya kalıyor. Peki, hangi koşullarda kredi çekmek mümkün? Kredi faizleri ne durumda ve bu faizle ne kadar ödeme yapılacak? İşte konut kredilerindeki güncel duruma dair detaylar.
KREDİ KULLANIMINDA ARTAN TALEP
Kredi kullanımındaki artışın en büyük sebeplerinden biri Merkez Bankası’nın faiz indirimine gitmesi beklentisi. Politika faizlerindeki düşüş, 2025 yılı itibarıyla konut kredi oranlarına da yansıyacak. Kredi faizleri düşerken, konut fiyatlarında artış gerçekleşmesi ise geçmiş yıllardan edinilen bir deneyim. Fiyat artışı olmadan ev sahibi olmak isteyenler bankalara başvuruyor. Ayrıca bu dönemde yüksek faiz oranları ile kredi alanlar, faizlerin düşmesiyle yapılandırma hakkını elde ediyor. Yüksek faiz maliyetine bir süre katlanabilenler, konut fiyatlarındaki artıştan korunma fırsatı yakalayacak. Ancak krediyi alırken bankayla yapılandırma şartlarını baştan netleştirmek önem taşıyor.
KREDİ FAİZ ORANLARI
Merkez Bankası’nın 8 Kasım tarihine ait verilerine göre, konut kredilerinin yıllık faiz ortalaması yüzde 41.33 seviyesinde. Bu oran aylık bazda ise yüzde 3.44’e denk geliyor. 27 Eylül’de bu oran yüzde 42.67 (aylık yüzde 3.55) iken, 30 Ağustos’ta yüzde 49.60 (aylık yüzde 4.13) seviyesine çıkmıştı. Eylül ayından itibaren konut kredisi faiz oranları gevşemeye başlamış durumda. Bu oranlar genel piyasa verileridir ve bankalar arasında farklılık gösteriyor. Şu anda bazı bankalar yüzde 2.79 oranla konut kredisi sunabiliyor, çoğu banka ise hâlâ yüzde 3-4 aralığında oranlarla hizmet veriyor.
KREDİ HACMİ VE ARTIKLAR
Konut kredilerinin hacmine bakacak olursak, Merkez Bankası’nın 8 Kasım haftası verilerine göre, mevduat bankalarında konut kredisi büyüklüğü 437 milyar 690 milyon 375 bin TL, katılım bankalarında ise 47 milyar 195 milyon 533 bin TL düzeyine gelmiş durumda. Kalkınma bankaları ve finansman şirketlerinin kredileri eklendiğinde ise konut kredilerinin toplam hacmi 484.8 milyar lirayı aşıyor. Mevduat bankalarında konut kredisi hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.63, katılım bankalarında ise yüzde 9.68 oranında artış göstermiştir.
İLK KEZ EV ALANLARA KREDİ OLANAKLARI
İlk kez ev almak isteyenler, daha önce ev sahibi olanlara göre daha yüksek oranlarda konut kredisi kullanabiliyor. İlk kez ev alacak kişilerin, evin değerine ve enerji sınıfına göre, yüzde 90’a kadar kredi kullanma imkânı var. Örneğin, 5 milyon lira değerinde ilk evini almak isteyen bir birey, eğer ev sıfır ve A enerji sınıfındaysa 4.5 milyon liraya kadar kredi alabiliyor. Fakat ev ikinci el ve B enerji sınıfında olursa bu oran yüzde 55’le sınırlı kalıyor ve 2 milyon 750 bin lira kredi alınabiliyor.
BDDK, 24 Ağustos 2023’te ikinci evini alacaklar için yeni bir düzenleme yaparak “Konut kredilerinde kredi değer oranı, kişinin kendisinin, eşinin veya 18 yaş altındaki çocuklarının en az bir konutu varsa yüzde 75 oranında azaltılarak uygulanacak” duyurusunda bulundu. Önceden istediği kadar evi olanlar, evin değerinin yüzde 90’ına kadar kredi alabilirken, yeni düzenleme ile mevcut bir konutu bulunan bireyler, evin değerinin yüzde 22.5’ine kadar kredi alabiliyor. Örneğin, 5 milyon liralık sıfır A enerjili bir evi almak isteyen bir kişi, 1 milyon 125 bin lira kredi edinebilirken, aynı ev ikinci el olduğunda oran %15’e inecek ve kullanılabilecek kredi 750 bin lira olacak.
KENTSEL DÖNÜŞÜMDE İSTİSNA UYGULAMASI
BDDK, kentsel dönüşüm kapsamındaki riskli konutlar için kredi sınırında bir muafiyet düzenlemesi getirmiştir. Buna göre, tüketicinin kendisinin, eşinin veya 18 yaş altındaki çocuklarının malik olduğu yalnızca bir konutun bulunması durumunda, bu konutun 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde riskli yapı olarak tespit edilmesi veya yıkım kararı alınması halinde, konut malikliği durumu dikkate alınmayacak.
KREDİ VADELERİ VE TERCİHİ
Kullanılan kredilerin vade dağılımında, 5 yıla kadar olan kredi tercihlerinde bir artış gözlemleniyor. Mevduat bankalarında 1-5 yıl arası vadeli konut kredilerinin oranı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62 artırmış durumda. 8 Kasım itibarıyla bu tür kredilerin hacmi 80.1 milyar lira seviyesine ulaştı. 1 yıla kadar olan kredilerde de yüzde 64.6’lık bir artış yaşandı ve bu hacim 395.1 milyon lira seviyesinde. Kısa vadeli kredilere yönelik talep artsa da, uzun vadeli krediler hâlâ büyük bir paya sahip; 5-10 yıl arasındaki kredilerde ise hacim 357.1 milyar liradır.