SON DÖNEMDEKİ SAHTE DOLAR PANIĞI
Son 1-1.5 aydır sahte 50 ve 100 dolar konusunda ciddi bir panik yaşanıyor. Gerçeğinden ayırt edilmesi oldukça zor olan bu sahte dolarların, yazılım güncellemesi yapılmayan para sayma makinelerinden geçtiği ifade ediliyor. Bir bankanın bazı şubelerinde dolandırıcılık vakalarının yaşanması üzerine, bankalar bu süreçte hazırlık almaya başladı. Yetkili Müesseseler Derneği Başkanı Mustafa Ünver, “Ortadoğu, Asya ve Balkan merkezli basılan sahte dolarlar, İstanbul Kapalıçarşı üzerinden piyasaya sürülmeye çalışılıyor” dedi. Son aylarda meydana gelen gelişmeler ise, sıradan bir Darphane memurunun zengin olmak için para basmaya başlamasını anlatan Kalpazan dizisini hatırlatıyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB), bankalara uyarı yazısı geçince, bankalar hemen harekete geçti. Bir bankanın TBB’nin bilgisi sonrası kendi personeline ilettiği notta, sahte 50 dolarlık banknotlar ile dolandırıcılık eylemlerinin yapıldığına dikkat çekildi.
SAHTE DOLARLARIN YAYGINLIĞI
Bankaların paylaştığı yazıda, “Bir bankanın bazı şubelerinde dolandırıcılık vakası yaşandığı bilgisi alınmıştır. İlgili sahte banknotlar para sayma makinelerinden geçebilmekte olup, bankamızda halihazırda kullanılan para sayma makinelerinin bu kapsamda güncelleme çalışmaları sürmektedir. Şubelerimizde fiziki 50 dolarlık banknot işlemlerinde daha dikkatli olunması ve gerekli tedbirlerin alınması hususları önem arz etmektedir” ifadeleri kullanıldı. Hürriyet’ten Gamze Bal’ın haberine göre Ünver, bu sahte dolarların çoğunlukla İstanbul Kapalıçarşı’da piyasaya sürüldüğünü ve Anadolu’da da bu durumun mevcut olduğunu belirtti. “Bu durum yaklaşık 1-1.5 aydır var, ancak piyasa yeni duymaya başladı,” dedi.
KALETLİ SAHTECİLİK METOTLARI
Bankacılık kaynaklarının aktardığına göre, özel bir bankada dolandırıcılık vakası yaşanma riski son anda bertaraf edildi. Bankaya getirilen dövizler, banka çalışanlarının uzmanlığı sayesinde tespit edildi. Ünver, “Bu kez basılanlar daha kaliteli. Doların ortasındaki mavi şeridin orijinaline çok yakın yapıldığını gördük. Eğer para sayma makinesinin yazılım güncellemesi yapılmadıysa, makine algılamıyor sahte olduğunu. Dolayısıyla işin uzmanı olmayanlar çok rahat kandırılabilir,” şeklinde konuştu. Bazı bankaların para sayma makinelerini kiralama usulüyle edindiğini belirten Ünver, güncellemelerin çoğunlukla dolandırıcılık durumlarında yapıldığını aktardı. Önceki yıllarda da benzer durumlardan 200 ve 500 Euro banknotlarında söz edildiğini hatırlatarak, “Kapalıçarşı’da 1 milyon 700 bin civarında sahte Euro piyasaya sürülmüştü,” dedi.
100 DOLAR SAHTECİLİĞİ
Ünver’in verdiği bilgiler doğrultusunda, yalnızca 50 dolarlık banknotlarla değil, 100 dolarlık sahte banknotlarla da karşılaşılmakta. Ankara’da da sahte 100 dolarlık banknotlara rastlandığını belirten Ünver, “Ancak bu sorun çoğunlukla 50 dolarlık banknotlarda mevcut. Çünkü paranın tutarı arttıkça kontrol edilebilirliği de artıyor. 50 dolar çok irdelenmiyor” dedi.
TESPİT YÖNTEMLERİ
Sahte dolar banknotlarının para sayma makinelerinden geçmesine rağmen, fiziki temasla anlaşılmasının zor olduğu, sıradan bir vatandaşın konuyu anlamasının mümkün olmadığı ifade ediliyor. Ancak dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıda özetlenmiştir:
– Kağıdının ham maddesi pamuk
Doların kâğıt hamurunun yüzde 75’i pamuk, yüzde 25’i keten içeriyor. Bu yüzden pamuk fiyatlarındaki artış doları etkiliyor. Tüm ABD doları, ultraviyole ışığı emen pamuk-keten esaslı kağıda basılıyor.
– Mikro yazı
50 doların ön yüzündeki portre etrafındaki çerçeve çizgilerin son sırasında ‘The United States Of America’ mikro şekilde yazıyor.
– Renk değiştiren mürekkep
50 dolarlık banknotların ön yüzündeki “50” rakamı, dik bakıldığında yeşil, açılı bakıldığında siyah renkte görülüyor.
– Emniyet şeridi
Gerçek olduğunu anlamanın en güvenilir yolu, paranın üzerindeki yazıyı kontrol etmek. Doları ışığa tutup şeridi incelemek, USA ve banknot tutarını görmek gerekiyor.
– Yeni basıldığında kokusu ağır
Birçok uzmana göre, sahte doların kokusuyla ayırt edilebileceği söyleniyor. Yeni basılan paranın kimyasal kokusu ağır olduğu için bu yöntemle değerlendirme yapmak mümkün olabiliyor.
İSTANBUL’DAKİ SAHTECİLİK ÖNEMLİ BİR SORUN
Yetkili Müesseseler Derneği Başkanı Ünver, son dönemde dolaşımda olan sahte dolar banknotlarının çoğunun Ortadoğu, Asya ve Balkan merkezli olsa da İstanbul’da basılan sahte banknotların da olduğunu söyledi. “Ancak İstanbul’da basılanlar sayıca daha az,” diyen Ünver, “Çünkü Emniyet güçleri bu konuda etkili. Bu konudaki ihbarlar oldukça kıymetli,” değerlendirmesinde bulundu.