YAŞLI NÜFUS VE BİLİŞSEL HASTALIKLAR
Günümüzde yaşlı nüfusun artışı bilişsel fonksiyonların azalmasıyla birlikte Alzheimer ve Demans gibi hastalıkların yükselişine neden oluyor. Bu olguların önemli bir sağlık sorunu oluşturduğuna dikkat çeken VM Medical Park Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Nimet Kültekin, Mind diyetinin yaşa bağlı bilişsel hastalıklar için Rush Üniversitesi’nden Dr. Martha Clare Morris ve ekibi tarafından 2015 yılında hazırlandığını aktarıyor. Mind diyetinin ise Akdeniz diyeti ve DASH diyetinin (Hipertansiyonu Durdurmak İçin Beslenme Yaklaşımı) bir birleşimi olduğu ifade ediliyor.
mind diyetinin BİLEŞENLERİ
Dyt. Nimet Kültekin, Mind diyetinin doğal ve bitki temelli bir beslenme programı olduğunu vurguluyor. Bu diyetin özellikle üzümsü meyveler (böğürtlen, ahududu gibi) ve yeşil yapraklı sebzelerin alımını teşvik ettiğini, hayvansal kaynaklı ürünler ile doymuş yağ içeriği yüksek yiyeceklerin tüketimini ise sınırlandırdığını belirtiyor. Mind diyeti, 10 beyin için sağlıklı ve 5 sağlıksız besin bileşeninden oluşuyor.
TÜKETİLMESİ GEREKEN BESİNLER
Dyt. Nimet Kültekin, Mind diyetinde tüketilmesi önerilen besinleri şöyle sıralıyor:
– Yeşil yapraklı sebzeler: Haftada en az altı porsiyon yeşil salata veya pişmiş/çiğ yeşil yapraklı sebzeler.
– Diğer sebzeler: Günde en az bir sebze.
– Sert kabuklu yemişler: Haftada en az 5 porsiyon çiğ kuruyemiş.
– Çilekgiller: Haftada en az 2 kez çilek, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen gibi kırmızı-mor meyveler.
– Kurubaklagiller: Haftada en az 4 porsiyon baklagil tüketimi.
– Tam tahıllar: Günde 3 veya daha fazla porsiyon az işlenmiş tam tahıl.
– Balık: Haftada en az bir kez balık.
– Kümes hayvanları: Haftada en az 2 kez tavuk veya hindi.
– Zeytinyağı: Temel pişirme kaynağı olarak kullanılması öneriliyor.
Dyt. Kültekin, Mind diyetinin özellikle yeşil yapraklı sebze ve üzümsü meyvelerin artan tüketimi üzerine odaklandığını ifade ederek, “Rush Memory and Aging Project çalışmasında günde 1-2 porsiyon yeşil yapraklı sebze tüketenlerle hiç tüketmeyenlerin karşılaştırılması sonucunda her gün 1-2 porsiyon yeşil yapraklı sebze tüketenlerin bilişsel yaşlanmasının daha yavaş olduğu ve bu farkın neredeyse 11 yıla eşdeğer olduğu gözlenmiştir” diyor.
TÜKETİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER
Dyt. Nimet Kültekin, Mind diyetinde kaçınılması gereken besinleri de sıralıyor: “Kırmızı etler, tereyağı, margarin, peynir, hamur işleri ve tatlılar ile kızarmış veya fast-food gibi besinlerin tüketiminin sınırlandırılması öneriliyor. Tereyağının günde bir yemek kaşığından daha az, peynir ve kızarmış ya da fast-food gıdalardan ise haftada bir kereden az tüketilmesi önerilmektedir.” Morris ve arkadaşlarının 2015 yılında 58-98 yaş aralığında 923 birey üzerinde yaptığı çalışmaya göre, Mind diyetine yüksek uyum gösteren bireylerin Alzheimer riski yüzde 53 oranında azalırken, diyetinde ılımlı değişiklikler yapanların riskinin ise yüzde 35 oranında azaldığı saptanıyor.
ANTİOKSİDAN BESİN ÖĞELERİ VE DİYETİK YAKLAŞIMLAR
Sağlıklı diyet modellerinin benimsenmesinin tek bir besin veya gıda takviyesinden daha etkili olduğu vurgusunu yapan Dyt. Nimet Kültekin, “Bitkisel kaynaklı besinlerin ağırlıklı olduğu ve kırmızı et yerine balık tüketiminin artırıldığı, basit şeker ve rafine edilmiş besinlerin azaltıldığı diyet modellerinin bilişsel fonksiyonun korunmasına ve Demans ile Alzheimer hastalığının önlenmesine yardımcı olduğu bilinmektedir. Bilişsel fonksiyonun korunmasında diyet yaklaşımları; sağlıklı diyet modellerinin yaşam boyu sürdürülmesi, antioksidan besin öğelerinin yeterli alımı ve besin öğesi yetersizliklerinin önlenmesi şeklinde özetlenebilir,” sözlerini ekliyor.