AMİDA HÖYÜK’TE ÇANAKKALE SAVAŞI ROZETİ BULUNDU
Diyarbakır’ın Sur ilçesindeki 10 bin yıllık Amida Höyük’te yapılan kazı çalışmalarında, Çanakkale Savaşı’nda gazi olan bir askere ait olduğu değerlendirilen bir rozet ortaya çıkarıldı. Hurri-Mitannilerden Urartulara, Perslerden Romalılara kadar birçok medeniyetin tarih sahnesine ev sahipliği yapan Diyarbakır’da devam eden arkeolojik kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yürütülüyor. Amida Höyük’teki Artuklu Sarayı’nda gerçekleştirilen çalışmalara, Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız ve birlikte çalışma yürüten arkeologlar katılıyor.
KAZI BAŞKANI İFADESİ
Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, yaptığı açıklamada Çanakkale Savaşı’na ait bir rozet bulduklarını belirtti. “Diyarbakır İçkale Artuklu Sarayı kazısı 2024 çalışmaları devam ediyor. Çalışmalar, ‘Geleceğe miras’ projesi çerçevesinde Kral Yolu olarak adlandırdığımız höyüğün batısıyla batı surları arasında yer alan alanda sürüyor. Bu yıl meydana gelen çok sayıda buluntu var. Amida Höyük, milattan önce 8 binden başlayarak kesintisiz bir yaşam serüvenine sahip ve bu, onu dünyadaki ikinci kent haline getiriyor. Bulduğumuz Çanakkale Savaşı rozeti Osmanlı dönemine ait ve son Osmanlı ile Cumhuriyet dönemi arasında bir veri olarak büyük önem taşımaktadır. Aynı zamanda buradaki yaşamın kesintisiz olarak devam etmesi açısından da mühimdir” dedi.
ROZETİN TARİHİ ÖNEMİ
Prof. Dr. Yıldız, Diyarbakırlı gaziye ait olduğunu düşündükleri bu rozeti şöyle tanımladı: “Çanakkale Savaşı rozeti, Birinci Dünya Savaşı sırasında Çanakkale’nin kara ve deniz savaşlarında gazi veya şehit olanlara verilen bir rozet. Özgünleri piyasada oldukça az bulunuyor ve çoğunlukla replikaları yapılıyor. Amida Höyük Artuklu Sarayı kazısından çıkan bu özgün rozet, Osmanlı dönemi Çanakkale Savaşı rozetidir. Rozet, 4,2 santimetre boyunda, 2,7 santimetre genişliğinde ve 6 gram ağırlığındadır. Ön yüzünde Çanakkale Boğazı’nı bekleyen iki Osmanlı askeri resmedilmiş. Bayrağı temsil eden parlayan ay ve yıldız gökyüzünde yer alıyor.”
KENTİN TARİHİ ROLÜ
Rozetin alt kısmında “Çanakkale savaşı yadigarı” yazısının yer aldığını belirten Yıldız, tarihlerin de önemine vurgu yaptı. Sağ tarafta “21 teşrinievvel 1330” yani 3 Kasım 1914 tarihi, düşmanın Çanakkale’ye saldırdığı tarih; sol tarafta ise “21 kanunuevvel 1331” yazılı, yani 3 Ocak 1916 tarihi, düşmanın Çanakkale cephesini terk ettiği tarih bulunuyor. Yıldız, bu rozetin, 2021 yılı kazıları sırasında bulunan 1’inci Dünya Savaşı’na ait 782 el bombası ile beraber gelmesinin, Diyarbakır’ın Çanakkale Savaşı’na katkısını ve milli mücadeledeki rolünü göstermesi açısından önemli olduğunu söyledi. “Muhtemelen bu madalya, Çanakkale savaşlarına katılıp, gazi olarak geri dönen Diyarbakırlı bir askere verilmiş. O da Amida Höyük alanında bu madalyayı düşürmüştür. Bu madalya, Diyarbakırlıların Çanakkale Savaşı’na katkısını göstermesi bakımından büyük önem taşımaktadır” diye konuştu.