ASGARİ ÜCRETTEN BEKLENEN ETKİLER
Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantıları başladı ve bu toplantılar çalışanlar kadar emekliler ve memurlar tarafından da dikkatle izleniyor. Asgari ücret artış oranının emekli maaşlarına olumlu veya olumsuz anlamda etki edip etmeyeceği merak ediliyor. Sabah’tan Faruk Erdem’in haberine göre, ilk toplantıda kesin rakamlar telaffuz edilmemiş olsa da, yeni asgari ücretle ilgili birçok tahmin oluşturuluyor. İkinci ve üçüncü toplantılar sonrasında sunulacak teklifler üzerinden pazarlık yapılarak 2025 yılında uygulanacak yeni asgari ücret belirlenmiş olacak.
Asgari ücretin yüksekliği, yalnızca çalışanları değil, işsizleri, esnafı, ev hanımlarını ve rapor parası alanları da etkiliyor. Çünkü asgari ücretin brüt rakamı, birçok hesaplamada temel alınmakta. Sosyal ödemeler, engelli aylığı, 65 yaş aylığı ve evde bakım parası gibi ödemelerin alma kriterleri asgari ücrete bağlı olarak şekilleniyor. Bu sosyal yardımlar her yıl ocak ve temmuzda memur maaşları gibi artarken, bunların alınabilmesi için haneye giren gelir de brüt asgari ücrete göre hesaplanıyor.
ENFLASYONUN ROLÜ
Asgari ücret belirlemede en kritik unsur enflasyon oluyor. Geçmiş yıllarda olduğu gibi, işçilerin alacağı en düşük ücret enflasyon oranlarına göre düzenlenecek ve müzakereler de bu oranlar üzerinden ilerleyecek. Böylece çalışanların alım gücünün korunması amaçlanıyor. İkinci taraf olarak masada bulunan işveren temsilcileri de maliyet, rekabet şartları gibi unsurları komisyona sunacak.
EMEKLİLERİN BEKLENTİLERİ
Enflasyon, asgari ücretin dışında, emekli ve memurların ocak ayındaki zamlarını da etkileyecek. Son beş aylık enflasyon oranı yüzde 14.57 olarak belirlendi. Aralık ayındaki enflasyon ile birlikte altı aylık oran ortaya çıkacak. Bu oran SSK ve Bağ-Kur emekli maaşlarının artışını belirlerken, memurlar için enflasyon farkını da oluşturacak. Yıl sonu enflasyon tahminlerine göre, altı aylık enflasyonun yüzde 15-17 gibi bir oran olacağı öngörülüyor. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin artış oranı da bu çerçevede belirlenecek.
Memurlar ve memur emeklileri ise, toplu sözleşme ve enflasyon farkıyla birlikte yaklaşık yüzde 12-14 civarında bir artış bekliyor. Burada dikkat çeken konu, her iki kesim için artış oranlarının eşitlenip eşitlenmeyeceği veya bir refah payı verilip verilmeyeceğidir. Asgari ücret artışının emekliler için önemli bir referans noktası olduğu belirtiliyor. Asgari ücrete yapılacak yıllık artış, emeklilerin alacakları zamları da dolaylı olarak etkiliyor.
GELİŞMELER VE ETKİLER
Asgari ücrette yapılacak olası bir artış, emeklilerin ve diğer sosyal ödeme alan bireylerin alım güçlerini artırabilir. Ödenecek sosyal hizmetlerin sınırları da asgari ücretin brütüne bağlıdır. Bu bağlamda doğum borçlanması, askerlik, yurtdışı borçlanmaları gibi pek çok unsur etkileniyor.
Asgari ücret artışları ve emekli maaş artışlarının son beş yılı incelendiğinde, genellikle asgari ücret artışlarının emekli maaşlarından 5 puan kadar daha yüksek olduğu gözlemleniyor. 2024 yılı itibarıyla asgari ücret artışlarının emekli artışlarının üzerinde olup olmayacağı ise büyük bir merak konusudur. Özellikle, yıl sonu enflasyon tahminlerine göre ortaya çıkacak rakamlar, ilerleyen günlerde dikkatle değerlendirilecek. 3 Ocak’ta açıklanacak 2024 yılı enflasyonunun ardından söz konusu artışların kesinleşmesi bekleniyor. Eğer ek bir artış kararı alınırsa, bu TBMM’ye yasal düzenleme olarak sunuluyor ve aradaki fark emeklilerin hesaplarına yatırılacak.