YARIN ABD’DE KRİTİK BAŞKANLIK SEÇİMİ VAR
Amerika Birleşik Devletleri’nde önemli bir gün geliyor. Yeni başkanın belirleneceği seçim, sadece ABD için değil; Ortadoğu, Ukrayna ve dünya genelinde de büyük bir öneme sahip. Seçime bir gün kala neler merak ediliyor? İşte bu seçimle ilgili 8 önemli soru.
AMERİKALILAR KİMLER İÇİN OY KULLANACAK?
Amerikalılar, Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump ile Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris arasında karar verecek. Genel oy verme işlemi yarın başlayacak. Şimdiye kadar ülke genelinde 75 milyondan fazla kişi erken oy kullanmış durumda. Seçim sonucunda kazanan aday Ocak 2025’te göreve başlayacak ve Beyaz Saray’da dört yıl kalacak. Seçmenler sadece yeni başkanı değil, aynı zamanda Temsilciler Meclisi ve ABD Senatosundaki koltuklar için Kongre adaylarını da seçecek. Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi’ni kontrol ederken, Demokratlar Senato’yu yönetiyor.
OY SAYMA İŞLEMİ NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Oylar her eyalette kendi sandıkları kapandıktan sonra sayılacak. Sandık kapanış saatleri eyaletlere göre değişiyor, çoğunlukla yerel saatle akşam 7 (TSİ 03.00) civarında başlanıyor. ABD genelinde saat dilimlerinin farklı olması dolayısıyla, Alaska ve Hawaii gibi eyaletlerdeki seçmenler hâlâ sandık başına giderken, doğu yakasında oy pusulaları sayılmış olacak.
KESİN SONUÇLAR NE ZAMAN AÇIKLANACAK?
Seçimin galibi, ilk sonuçların ardından yarın gece ilan edilecek. Ancak kesin sonuçların birkaç gün içinde belli olmaması mümkün. 2020 seçimlerinde oyların sayılması birkaç gün sürmüştü. Joe Biden için sonuç, 3 Kasım oylamasından dört gün sonra, Pennsylvania’nın onayı ile açıklanmıştı. Yeni başkan, ilan edildikten sonra Ocak ayında Washington’daki Kongre binasının önünde yemin ederek göreve başlayacak.
ANKETLERE GÖRE KİM ÖNDE?
Ulusal düzeyde anketler, Harris’in Trump’a karşı yüzde 48’e yüzde 47 ile bir puan önde olduğunu gösteriyor. Son anketler, Kamala Harris’in “savaş alanı” eyaletlerinde önde gittiğini ortaya koyuyor. Demokrat aday, daha önce oy kullanmış olanlar arasında yüzde 8’lik bir üstünlüğe sahipken, rakibi Donald Trump oy kullanma ihtimali yüksek olan ancak henüz oy kullanmamış olanlar arasında önde görülüyor. New York Times ve Siena College tarafından yapılan ankette, Harris’in üç eyalette az farkla önde olduğu, Trump’ın ise bir eyalette önde olduğu gözlemlendi.
SEÇİMİ BELİRLEYECEK SALINCAK EYALETLER HANGİLERİ?
Beyaz Saray’a ulaşmak için birkaç kritik salıncak eyalet önemli rol oynuyor. Bu eyaletlerde Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasındaki tercih neredeyse eşit. Pensilvanya, geçmiş seçimlerde kritik bir rol üstlenirken, yarın da benzer bir durum bekleniyor. Trump ve Harris’ten birinin kazanabilmesi için 2020’de Biden’ın kıl payı kaybettiği Arizona, Georgia, Wisconsin ve Nevada’yı kazanması gerekecek. Florida ve Ohio ise son seçimlerde Cumhuriyetçilerin güvenli bölgeleri haline geldi.
ADAYLAR ÜÇ KRİTİK BAŞLIKTA NE VAADEDİYOR?
Enflasyon konusunda Harris, hayat pahalılığını azaltmayı öncelik olarak tanımlıyor. Bakkaliye ürünlerinde fiyat artışını yasaklama, ilk ev alacaklara destek verme, konut arzını artırma ve asgari ücreti yükseltme vaadinde bulunuyor. Trump ise enflasyonu sona erdirmeyi, faizi düşürebilmeyi ve göçmenlerin sınır dışı edilmesinin konut üzerindeki baskıyı azaltacağına inanıyor.
Toplumsal düzen konusunda Harris, savcılık tecrübesini Trump’ın suç geçmişi ile karşılaştırıyor. Trump, uyuşturucu kartellerinin yok edilmesi ve şiddetle mücadele için çete şiddetini sona erdirme sözü veriyor. “İçimizdeki düşmanlara” karşı muhaliflerini tehdit ederken, gerekkirse askeri güç kullanma tasarısı olduğunu belirtiyor.
Kürtaj konusunda ise Harris, üreme haklarını güvence altına alacak yasalar üzerine odaklanıyor. Trump’ın ise kürtaj konusunda kararsız mesajlar verdiği görülüyor.
İSRAİL’İN GAZZE SAVAŞI’NA NASIL BAKIYORLAR?
Trump, tarihin en İsrail yanlısı başkanı olduğunu iddia ediyor. Kudüs’e ABD Büyükelçiliğini taşıma kararını alan Trump, Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanımıştı. Abraham Anlaşmaları ile İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’in ilişkilerini normalleştirmişti. Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısının, Trump başkan olsaydı olmayacağını savunarak, İsrail’e militanları yok etme çağrısı yaptı.
Biden yönetiminin bir parçası olarak Harris, İsrail’e 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana 12,5 milyar dolarlık askeri yardım yaptığını vurguluyor. Amerika, İsrail’in en büyük askeri destekçisi konumunda.
SEÇİM İÇİN HANGİ ÖNLEMLER ALINDI?
Washington’da, başkanlık seçimleri öncesinde büyük güvenlik çitleri oluşturuldu. İstihbarat yetkilileri, seçim sonrası Rusya ve İran’ın ABD’de şiddet içeren protestoları teşvik etme olasılığını gündeme getirmişken, her iki ülke iddiaları reddediyor. 2020 seçimlerinin sonucunu kabul etmeyen Trump’ın destekçileri tarafından 6 Ocak 2021’de yapılan Kongre Binası’na saldırı gibi olayların tekrar etmeyeceği konusunda endişeler bulunuyor.