ASGARİ ÜCRET ZAMMI MİLYONLARIN GÜNDEMİNDE
Asgari ücret zammı, milyonların en çok merak ettiği bir konu. 2025 yılı için belirlenecek olan asgari ücret, pek çok geliri ve ödemeyi etkileyecek. Tüm hesaplamalar, ocak ayı itibarıyla yeni asgari ücret üzerinden yapılacak. İşsizlik maaşı, en düşük rapor parası, Bağ-Kur SSK primleri ve doğum borçlanmaları gibi birçok başlık, yeni asgari ücret ile birlikte değişime uğrayacak. Asgari ücret zammı bir ay sonra belli olacak. Sabah’ın haberine göre; yaklaşık bir ay sonra asgari ücretle ilgili görüşmeler başlayacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu aralık ayında 3 ya da 4 toplantı yaptıktan sonra yeni rakamı kamuoyuna açıklayacak ve yeni asgari ücret, 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girecek.
ASGARİ ÜCRETİN ETKİSİ GENİŞ KAPSAMLI
Türkiye’de brüt asgari ücret, birçok ödemenin, borçlanmanın ve ödeneğin hesaplanmasında kullanılmakta. Bu nedenle belirlenecek asgari ücret, yalnızca işçilerin alacağı maaşları değil, milyonlarca insanı ilgilendiren birçok ödemeyi de değiştirecek. “Özellikle asgari ücret üzerinden hesaplanan ödenekler, milyonlarca vatandaşı gelirini artırırken, bazı borçlanma ve prim ödemeleri de yükselebiliyor. Burada erken davranmak avantaj haline geliyor.”
GEÇİM ÜCRETİ OLARAK BELİRTİLMİYOR
Bu konuda sürekli altını çizdiğim bir nokta var. Asgari ücret, bir geçim ücreti olarak belirlenmiyor. Yani Türkiye’de geçinmek için bu ücretin yeterli olduğu yönünde bir açıklama yapılmıyor. Asgari ücrete bu misyon yüklenmeye çalışılıyor. Ancak asgari ücret, adından da anlaşıldığı gibi, bir geçim ücreti değil, “bundan daha az maaş ödeyemezsiniz, bundan daha yüksek ödeyin” diye belirlenen bir gösterge rakamı. Türkiye’de ise “işçinize bunu verin” şeklinde bir algı oluşmuş durumda, bu yüzden asgari ücretli sayısı fazla gözüküyor. Bu noktada, asgari ücretin genel seviyesinin üstünde ücretler olması gerektiği ön plana çıkıyor.
ASGARİ ÜCRETİN GETİRECEĞİ DEĞİŞİKLİKLER
Özel sektörde asgari ücrete yapılan artış, yalnızca bu ücreti alan kişileri değil, tüm çalışanların gelirini etkiliyor. İş yerlerinde tüm maaşlar, asgari ücret artışıyla birlikte yükselebiliyor. Asgari ücretten ve tüm maaşlardaki asgari ücret kadar kısımdan vergi alınmadığı için, asgari ücrete yapılan artışla birlikte vergi dışı tutulan kazanç miktarları da yükselecek. “Maaşını brütten anlaşan birçok çalışan için daha az vergi ve daha çok net maaş anlamına geliyor.”
TAZMİNATLARDA ARTISLAR OLACAK
Asgari ücretli çalışanlar için 2024 yılı ile 2025 yılı arasında kıdem tazminatı miktarları da artış gösterecek. Ocak ayından sonra tazminat, yeni asgari ücretin brütü üzerinden hesaplanacağı için daha yüksek tazminatlar alınacak. Ayrıca, iş kazası veya meslek hastalığı geçirenler ile hastalığı sebebiyle çalışamayanlar için ödenen rapor paralarının en düşük miktarı da asgari ücret ile birlikte yükselecek.
DIĞER ÖDEME VE HAKLARDA DEĞİŞİKLİKLER
Doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 112 gün izin kullanan annelerin alacağı en düşük iş göremezlik ödeneği, ocak ayı itibariyle artacak. Doğum sonrası yarı zamanlı çalışma hakkını kullanan anneler, işyerlerinden aldıkları yarım maaşın kalan kısmını İŞKUR’dan alıyor. Yeni ödenekler de daha yüksek hesaplanacak. Stajyerler için staj süresinde aldıkları ücretler de brüt asgari ücret üzerinden hesaplandığından bu rakamlar da artıyor.
İŞSİZLİK MAAŞINDA DEĞİŞİKLİKLER OLACAK
İşsizlik maaşı hesaplanırken en düşük rakam brüt asgari ücretin yüzde 40’ı, en yüksek te yüzde 80’i oranında belirleniyor. Yeni asgari ücrete bağlı olarak işsizlik maaşı da değişim gösterecek. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde devlet katkısı yıllık olarak en yüksek rakamı asgari ücrete göre belirliyor. Bu limitte yükselecek.
KIRSAL BORÇLANMALARDA ARTIŞ
Asgari ücret, gelirlerden çok, bazı ödemeleri de belirliyor. Özellikle borçlanma rakamları artıyor. Bu nedenle prim satın alacak sigortalıların aralık sonuna kadar başvurmaları gerekiyor. Askerlikte geçen sürelerin veya yurtdışı günlerinin borçlanılması halinde de asgari ücret ile birlikte rakamlar yükselecek.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMİ ARTIYOR
Ev hanımlarının her ay ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri de asgari ücretle birlikte yükselecek. Genel Sağlık Sigortası prim ödemeleri, brüt asgari ücrete göre belirlendiğinden, bu ödemeler de ocak ayında artacak. Ayrıca, esnafın ödediği Bağ-Kur ve işverenlerin çalışanları için ödedikleri 4A (SSK) primleri de asgari ücret ile birlikte yükselecek.