ASGARİ ÜCRETTE ZAM TARTIŞMALARI BAŞLADI
Asgari ücret ile ilgili zam senaryoları günümüzde tartışmaya açılmış durumda. Yüzde 25-40 arasında bir zam olasılığı üzerinde duruluyor. Nihai karar ise Aralık ayında düzenlenecek Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısından sonra kesinlik kazanacak. Yapılacak asgari ücret zammı, yaklaşık 7 milyon kişinin sadece maaşını değil, aynı zamanda kıdem tazminatını da yükseltiyor.
GEÇMİŞ ZAM UYGULAMALARI
Asgari ücrete 1 Ocak 2024 itibarıyla geçerli olmak üzere yüzde 49 oranında bir zam gerçekleştirilmişti. Bu artış ile net asgari ücret 11 bin 402 liradan 17 bin 2 liraya, brüt asgari ücret ise 13 bin 414 liradan 20 bin 2 liraya yükselmiş oldu. Bu yeni uygulama, en düşük kıdem tazminatını da etkiliyor. Kıdem tazminatı, son çalışılan işyerinde geçirilen her tam yıl için 30 günlük son brüt maaş üzerinden hesaplanıyor. 1 Ocak’tan itibaren asgari ücretlinin kıdemi, 20 bin 2 liralık brüt tutar üzerinden hesaplanıyor.
YENİ TAHMİNLER VE HESAPLAMALAR
Asgari ücretin 1 Ocak 2025’te yeniden belirlenmesi bekleniyor. Aralık ayında toplanacak Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından alınacak karar ile yapılacak zam netleşecek. Ancak, yaklaşık 7 milyon kişiyi etkileyen asgari ücret zammı ile ilgili tahminler ve hesaplamalar şimdiden gündeme gelmiş durumda. Enflasyon tahminlerine ve işçi kesiminin istemlerine göre, yüzde 25-45 arasında bir zam olasılığı sıkça dile getiriliyor. Yeni asgari ücretin 21 bin 200 lira ile 24 bin 650 lira arasında olabileceği öngörülüyor.
KIDEM TÜM BİRİKİMİ ARTACAK
Bu zamlar, kıdem tazminatının da yükselmesi anlamına geliyor. Kıdem tazminatı artışları, EYT hakkıyla veya normal şartlardan emekliliği düşününde olanları doğrudan etkiliyor. Yasalar gereği, emeklilik hakkı elde edenler kıdem tazminatını alarak işten ayrılma imkanına sahip. Asgari ücretli bir çalışan, 1 yılda çalışması karşılığında 19 bin 850 lira net tazminata hak kazanıyor. Dolayısıyla, 10 yıldır aynı işte çalışan bir kişiye 198 bin lira ödeniyor.
OLASI BRÜT ÜCRETLER
2025 yılı içinde yapılacak zamlar ile asgari ücretlinin kıdem tazminatının en az yüzde 25 yükselmesi bekleniyor. Eğer asgari ücret yüzde 25 zam ile 21 bin 200 liraya çıkarsa, brüt maaş 25 bin 874 lira olacak. Yüzde 30 zamla bu tutar 22 bin 102 lira ve brütü 27 bin 136 lira, yüzde 35 zam olursa net asgari ücret 22 bin 952 lira ve brütü 28 bin 325 lira, yüzde 45 zam ile net asgari ücret ise 24 bin 650 lira ve brütü 30 bin 700 lira olacak. Yeni brüt maaşlarla birlikte en düşük kıdem tazminatı net 19 bin 850 liradan 25 bin 677 liraya yükselecek.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI GÜNCELLEMELERİ
Kıdem tazminatının tavanı, memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Bu tavan, Ocak ve Temmuz aylarında 6 ayda bir güncelleniyor. Şu an tavan tutar 35 bin 58 lira. Ocak ayında memura yapılacak zamın enflasyon rakamlarına göre beklenmesiyle tavanın 41-42 bin lira civarında olacağı öngörülüyor.
KIDEM TAZMİNATINDAN HANGİ ÖDEMELER HESAPLANIYOR?
Kıdem tazminatı, işçinin son aldığı ücret üzerinden hesaplanıyor. Tazminat hesaplamalarında işçiye yapılmış para ve maddi menfaatler de dikkate alınıyor. Yan ödemeler hariç yapılan ücret, çıplak ücret olarak adlandırılıyor. Örneğin, asgari ücret çıplak ücret sayılıyor. İşçiye sağlanan menfaatler ile birlikte hesaplandığında, bu “giydirilmiş ücret” kavramına giriyor. Giydirilmiş ücret, normal ücretin yanı sıra yol, yakacak, yemek, giyim yardımı ve diğer adlar altında yapılan ödemeleri içeriyor.
DEVAMLI ÖDEMELERİN ÖNEMİ
İşyerinde kullanılan giysi yardımları, özel sağlık sigorta yardımları veya hayat sigortası prim ödemeleri de tazminata dahil ediliyor. Ancak, bu ilave ödemelerin giydirilmiş ücret hesabına dahil olabilmesi için düzenli olarak yapılması gerekiyor. İşveren tarafından bir defaya mahsus yapılan ödemeler, giydirilmiş ücret hesabına eklenmiyor. Örneğin, brüt ücreti 20 bin 2 lira olan ve işverenin sağladığı araçla işe giden bir işçi için yemek ve servis ücreti hesaplanarak brüt ücrete dahil ediliyor. Eğer toplam yemek ve ulaşım giderleri işçi başına 5 bin lira ise, kıdem bu tutar üzerinden hesaplanıyor.