Ateşkes Anlaşmasının Onaylanması
Gergin süreç, İsrail Güvenlik Kabinesi’nin toplantısıyla başlamış ve 6 saatten fazla süren bu kabine toplantısının ardından, Gazze’de ateşkes için son engel kalkmış oldu. Kabine’de görüşülen Gazze’de ateşkes ile esir takası anlaşması oy çokluğuyla kabul edildi. İsrail medyasında çıkan haberlere göre kabinedeki 24 bakan anlaşmaya evet oyu verirken, 8 bakan ise anlaşmanın onaylanmamasını istemiş.
Netanyahu’dan Yeni Açıklama
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmayı değerlendirdiği yeni açıklamasında, Hamas’ın serbest bırakılacak ilk esirlerin isimlerini kendilerine iletmediğini iddia etti. Netanyahu, “Anlaşmaya varıldığı üzere serbest bırakılacak esirlerin listesi elimize ulaşana kadar taslakta ilerlemeyeceğiz. İsrail anlaşmanın ihlal edilmesine müsamaha göstermeyecektir. Tek sorumluluk Hamas’a aittir.” dedi. Tüm rehinelerin serbest kalana kadar vazgeçmeyeceklerini belirten Netanyahu, “Eğer savaşa dönmek zorunda kalırsak, bunu yeni ve güçlü yollarla yapacağız.” ifadelerini kullandı. Anlaşmaya göre, Hamas’ın esirlerin isimlerini serbest bırakılmalarından en az 24 saat önce bildirmesi gerekmekte.
Süreç ve Uygulama Aşamaları
Ateşkes planına göre, Gazze’de ateşkesin yarın saat 08:30’da (TSİ 09:30) başlaması kararlaştırıldı. Haaretz gazetesinin haberine göre, ateşkesin devreye girmesiyle İsrail, Gazze’deki hava kuvvetlerini gözlem faaliyetlerini durdurarak bölge üzerindeki tüm uçuşları askıya alacak. Anlaşmanın 42 günlük ilk aşamasında, İsrail hava kuvvetleri esirlerin serbest bırakıldığı günlerde 12 saat, diğer günlerde ise 10 saat Gazze üzerindeki faaliyetlerini durduracak.
İsrail hükümetinin anlaşmanın detaylarını içeren bakanlar kurulu kararına göre, anlaşmanın yürürlüğe girdiği ilk günde esir takasının 16:00’dan (TSİ 17:00) sonra gerçekleşmesi bekleniyor. Times of Israel’in haberine göre, serbest bırakılacak 3 esir Kızılhaç’a teslim edilecek ve daha sonra İsrail’e nakledilecektir. Ayrıca, İsrail Sağlık Bakanlığı, 6 hastaneyi İsrailli esirleri kabul etmek için hazırladı. İsrailli esirlerin teslim edilmesinin ardından 90 kadar Filistinli esirin de İsrail hapishanelerinden serbest bırakılması planlanıyor.
Filistinli Esirlerin Serbest Kalması
İsrail güvenlik makamları, serbest kalan esirler için Filistinlilerin kutlama yapmasını önlemek için önlemler alıyor. Basında, İsrail’in önceki esir takası anlaşmalarında Filistinlilerin sevinç gösterilerinden rahatsız olduğu ve bunun önüne geçmek istediği belirtiliyor. İsrail ordusu ve polisi, Kasım 2023’teki esir takasının ardından işgal altındaki Doğu Kudüs ve İsrail’deki bölgelerde ikamet eden Filistinli esirlerin evlerine baskın düzenlemiş, kutlama yapmak isteyenleri zorla dağıtmıştı.
İsrail hükümetinin bakanlar kurulu toplantısı sonrasında yayınladığı karar doğrultusunda, 33 İsrailli esire karşılık 1167’sinin 7 Ekim 2023 sonrası tutuklandığı Gazze sakini Filistinli olmak üzere 1900’den fazla Filistinlinin serbest kalması bekleniyor. Anlaşma, bazı Filistinli esirlerin sınır dışı edilmesi şartını içeriyor. Ayrıca, İsrail, 7 Ekim’den bu yana gözaltında tutulan 19 yaşın altındaki tüm kadın ve çocukları da serbest bırakacak. Her bir İsrailli esir için 30 Filistinli esir, her bir asker veya güvenlik gücü için ise 50 Filistinli serbest bırakılacak.
Erken Serbest Bırakılacak Esirler ve Müzakere Süreci
Anlaşmanın ilk gününde 3, 7. gününde 4, sonraki her hafta üç İsrailli esirin serbest kalması ve son haftada ise 14 İsrailli esirin bırakılması planlanıyor. Ateşkesin ilk aşamasının 16. gününde, ikinci aşama için müzakerelere başlanacak. İsrail’deki üst düzey isimlerden gelen açıklamalar, 42 günlük birinci aşamanın ardından İsrail’in Gazze’ye karşı yoğun saldırılarına devam edebileceği endişesini doğuruyor.
Serbest Kalacak Filistinlilerin İsimleri
İsrail Adalet Bakanlığı, anlaşma kapsamında serbest bırakılacak 735 Filistinli esirin ismini yayınladı. Serbest kalacak Filistinliler arasında Aksa Şehitleri Tugayı’nın liderlerinden Zekeriya Zübeydi ve Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) yöneticilerinden eski milletvekili Halide Cerrar gibi önemli isimler bulunuyor.
Kurtulacak Esirlerle İlgili İlerlemenin Detayları
Gazze Şeridi’ndeki Esirler Enformasyon Ofisi’nin yazılı açıklamasına göre, Hamas, serbest bırakılacak esirlerin isim listesini her esir takası gününden bir gün önce yayınlayacak.
İsrail’in Gazze’den Çekilmesi ve İnsani Yardımlar
Anlaşmaya göre, İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin güneyi ve kuzeyi arasındaki Netzarim Koridoru’ndaki kontrol noktalarını 22 Ocak’ta kaldıracak ve koridordan çekilecek. Anlaşmanın 7. gününde, toplam 7 İsrailli esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu Gazze’den çekilmeye başlayacak ve kuzey Gazze sakinleri evlerine dönecek. İsrail’in Philadelphi Koridoru’ndan tamamen çekilmesi ise anlaşma yürürlüğe girdikten 50 gün sonra gerçekleşecek.
Aynı zamanda, anlaşmaya göre, Gazze Şeridi’nin kuzeyine ulaşacak 50 yakıt kamyonu da dahil olmak üzere günde 600 kamyon insani yardım girişi sağlanacak. Gazete haberine göre, halkın Gazze’nin kuzeyine dönüşü sağlansa da yıkılan evler nedeniyle burada çadır ve karavan kentler kurulması için uluslararası yardım kuruluşları çalışmalar yürütecek.
Devam Eden Saldırılar ve Hayat Kaybı
Gazze Şeridi’nde ateşkes üzerinde anlaşma sağlanmasından bu yana hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı 123’e yükseldi. Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, ateşkesin duyurulmasından itibaren saldırılarda hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısının 122’ye ulaştığını, bu sayının 33’ünün çocuk, 33’ünün kadın olduğunu ifade etti.
İsrail’den Uyarı ve Güvenlik Önlemleri
İsrail Ordusu Sözcüsü Avichay Adraee, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, bazı konularda açıklık getirmek istediklerini ve ordunun anlaşmanın tüm detaylarının uygulanmasını sağlama hedefinde olduğunu belirtti. Anlaşmaya göre, İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ndeki belirli bölgelerde bulmaya devam edeceğini ifade eden Adraee, bölgedeki İsrail güçlerine yaklaşılmaması yönünde bir uyarıda bulundu. Adraee, “İsrail ordusunun bölgedeki faaliyetleri göz önüne alındığında, Gazze Şeridi’nin güneyinden kuzeyine veya Netzarim Koridoru’na doğru hareket etme tehlikesi devam ediyor.” dedi.