Fossati Kardeşlerin Onarımları Kayda Geçirildi
Sultan Abdülmecid tarafından Ayasofya Camii’nin restorasyonunda görev alan Fossati kardeşlerin gerçekleştirdiği onarımlar ve restorasyon öncesi durumu yansıtan gravürler, kitap haline getirildi. Fossati kardeşler, onardıkları Ayasofya’nın 25 gravürünü albüm olarak Abdülmecid’e hediye etmişti. Demirören Yayınları da bu gravürlerin tıpkıbasımını içeren ‘Ayasofya’ adlı kitabı özgün boyutlarında yeniden yayımladı. Araştırmacı yazar Erhan Altunay ile Arkeolog Dr. Murat Sav, bu kitabın Ayasofya’nın tarihi açısından oldukça kıymetli bir belge olduğunu vurguluyor.
Gravürler Önemli Bilgiler Sunuyor
İtalyan mimarlar Gaspare ve Giuseppe Fossati, 1847 yılında Sultan Abdülmecid’in talimatıyla Ayasofya Camii’nin restorasyonunda görev aldı. Restorasyon sürecinde Hünkar Girişi cephe düzenlemesi, Hünkar Mahfili, Kasr-ı Hümayun ve Ayasofya Muvakkithanesi gibi eklemeler gerçekleştiren bu mimar kardeşler, restorasyon sürecinin ardından Gaspare Fossati’nin çizimlerinden oluşan bir albümü Abdülmecid’in desteğiyle Londra’da yayımladı. Bu gravürler, Ayasofya Camii’nin onarımlarının tarihine dair önemli bilgileri içermesi açısından kayda değer.
İki Dilde Tıpkıbasım Yayımlandı
Demirören Yayınları tarafından Fransızca ve Türkçe olarak yayımlanan ‘Ayasofya’ kitabı, tıpkıbasım tekniğiyle büyük boyda ve özel kutusunda kişiye özel sertifikayla satışa sunuldu. Kitapta, Gaspare Fossati tarafından yapılan 25 adet gravür yer alıyor. Yazarlar ve tarihçiler, bu kitabın onarımlar ve restorasyon sürecinin günümüzle karşılaştırılmasına olanak sağlaması nedeniyle çok önemli bir tarihi belge olduğunu ifade ediyor.
Fossati Kardeşlerin Eserleri Fotoğraf Özelliği Taşıyor
Araştırmacı yazar Erhan Altunay, Ayasofya Meydanı hakkında bilgi verirken, “Burada tapınaklar ve Zeuksippos hamamı gibi birçok yapı vardı. Fossati kardeşlerin Abdülmecid için Ayasofya’yı anlattıkları kitapta ‘fotoğraf değerinde belgelerimiz var. 19’uncu yüzyıl halini çok iyi tanıyoruz’ şeklinde konuştu. Altunay, zaman içerisinde Abdülmecid ve Abdülaziz dönemlerinde tamamen yıkılan bu binalarla ilgili en değerli belgelerin kitabın içindeki gravürlerde bulunduğunu vurguladı.
Restorasyon Detayları Önemli Belgeler Arasında
Dr. Murat Sav, “Fossati kardeşlerin restorasyon döneminde hazırladığı resimler arasında Ayasofya’nın dış cephe değişikliklerinin gözlemlenebileceği önemli kaynaklar var. Gaspare Fossati, onarımdan önce yapıyı detaylı bir şekilde resmetmiş,” dedi. Sav, restorasyon sonrası Ayasofya cephelerinin sarı ve kırmızı renkteki derzlemeye dönüşmesini anlatarak, onarımlar sırasında dış tarafta eklenen payandaların da bilgilendirici olduğunu belirtti.
Kapı ve Mozaikler Üzerine Önemli Bilgiler
Altunay, Ayasofya’nın giriş kapısını gtüreyerek, “Burası, 1930’lara kadar mozaiğin üzeri kapalı olan bir alan. Fossati kitabında bu durumu görebiliyoruz,” diye belirtti. Dr. Sav, kapının yapım süreciyle ilgili bilgiler sunarak, “Girdiğimiz kapı Tarsus’taki bir Pagan Tapınağı’nın kapılarıydı. Kapının karşısında imparator Konstantin ve Justinianos’ın betimlendiği muhteşem bir mozaik pano var,” şeklinde ekledi.
Fossati’nin İzleri Geçmişe Dönük Değer Taşıyor
Dr. Sav, Fossati’nin restorasyon çalışmaları sırasında Ayasofya’ya bıraktığı derin izlerden bahsederek, güçlendirme çalışmalarının önemine vurgu yaptı. Aynı zamanda iç mekandaki kalem işi bezemelerinin de çoğunun fossilattan geçtiğini ifade etti. “Fossati’nin restorasyonunun sosyolojik ve yapısal detayları da büyük bir belge değerine sahip,” dedi.
Ayasofya. Geçmişten Günümüze Yaşama Devam Ediyor
Dr. Sav, Ayasofya’nın onarım sürecinin ardından bugüne kadar uzanan tarihi sürecine işaret ederek, “Bu yapı, geçmişte birçok medeniyetin izlerini taşırken, günümüzde de antik dönemlerden kalma malzemelerle yaşamaya devam ediyor,” diye konuştu.