Başbakan, Ahmet Davutoğlu Aile ve Nüfusun korunması programını açıkladı. Söz konusu programa göre anneye birinci çocuğu için 300 lira ikinci çocuğu için 400 lira üçüncü çocuğu için ise 600 lira yardım edilecek. Eğer ebevyn çocuk için açtığı banka hesabında 100 bin TL para biriktirirse devlet yüzde 15 yardım yapacak.
İşte Davutoğlu'nun konuşmasından satırbaşları:
Türkiye yaşlanma bakımından hızlı bir trend takip ediyor. Ailenin korunması ve nüfus dinamizminin korunması kadınların ve aile hayatımızın desteklenmesi zaruretini getiriyor. 500 aile için bir sosyal hizmet görevlisi düşecek şekilde bölgelere ayrılacak Türkiye. 5000 yeni personel alacağız. Psikolojik destek ve rehberlik alanı, sosyoloji, sosyal hizmet alanlarında 5 bin eleman istihdam edecekler. 500 aileyi sürekli tarayacaklar. Üzerlerindeki GPS ile bu elemanların bu ailelerle yaptıkları iletişimi biz de takip edeceğiz.
DEVLET YÜZDE 15 KATKI YAPACAK
18 yaşından sonra çocukların kullanabileceği bir tasarruf hesabı açacağız. Ebeveyn ne kadar yatırmışsa yüzde 15 civarında devlet katkı yapacak. Aile 18 yılda 100 bin TL biriktirmişse devlet ona 15 bin TL ekleyecek. Her evlilikte çeyiz hesabına yüzde 15 civarında yapacağımız katkıyla hayırlı nesiller için katkıda bulunacağız. Uyuşturucu ve istismara maruz kalmış çocuklar için çocuk destek merkezleri kuracağız.
YARI ZAMANLI ÇALIŞMAYA TAM ÜCRET
Doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen sürelerin derece kademe ilerlemesinde kullanılmasını sağlayacağız. Erkeklerin askerlikten kazandıkları hak gibi kadınlar da doğumdan aynı hakkı sağlayacaklar. Doğuma bağlı yarı zamanlı çalışma izni ile ilgili düzenleme yapacağız. Analık izni bitiminden sonra ilk çocuk için 2 ay, 2.’nci çocuk için 4 ay olmak üzere yarı zamanlı çalışma izni getireceğiz. Aradaki fark kesintiye uğramayacak. Tam ücret alarak yarı zamanlı çalışacaklar.
EŞİ DOĞUM YAPANA 5 GÜN İZİN
0-12 ay bebekleri evlat edinenleri de aynı kapsama alacağız. Çoğul gebelik halinde de bütün bu süreler her bir çocuk için birer ay uzatılacak. Annelik gibi kutsi bir misyonu üstlendiği annenin çocukla bir arada yaşama süresini uzatacağız. Çocuk okul çağına gelene kadar ebeveynlere kısmı çalışma düzeni gelecek. Annelere 30 saate kadar kısmi çalışma hakkı getireceğiz. Hem iş garantisi devam edecek. Prematüre doğum ve annenin vefatı halinde izinler yeniden düzenlenecek. Anne doğum esnasında hayatını kaybetmişse aynı haklar babaya sağlanacak. Prematüre doğum söz konusu ise bebeğin daha fazla bakıma ihtiyacı var. 7.5 aylık doğmuşsa 1.5 ay bu izinlerden sayılmayıp eklenecek. İşçiye eşinin doğum yapması halinde 5 gün izin vereceğiz. Cumartesi Pazar da girdiği için net bir hafta anlamına gelir.
İLK ÇOCUK 300 , İKİCİ ÇOCUK 400 TL, 3. ÇOCUK…"
Çocuğun yüzde 70 oranında engelli olması halinde ebeveynlerden birine bir yıl içinde 10 gün izin hakkı gelecek. Kendisi ve eşin kamuda çalışan kadının doğum yapması halinde şu anda 192 TL yardım yapıyor ve bu para da babanın hesabına yatırılıyor. Bu para annenin hesabına yatırılacak. Bundan sonra memurlar için söz konusu olan bu uygulama genişliyor. Her bir anne doğum yaptığı anda ilk çocukta 300 TL, ikinci çocukta 400, üçüncü çocukta 600 tl doğrudan anneye yardım ulaşacak.
Kreş ve bakımevleri vergi teşviklerinden istifade edecek. Belediyelere kreş ve gündüz bakımevi kurma zorunluluğu getireceğiz. Çeyiz hesabı… Anadolu’da bir çocuk doğduğunda ilerde evlendiğinde değerlendirilir diye ağaç, kavak bir şey dikilir. Bizim oralarda vardır. Evlilik çağı geldiğinde acaba gelin alırken ben ne yapacağım, mobilyaları nasıl tanzim edeceğim düşüncesinden aileleri kurtarmak adına ebeveynlere çeyiz hesabı gibi bir uygulama düşünüyoruz.
"EĞİTİM PROGRAMINI YAYGINLAŞTIRACAĞIZ"
Evlilik öncesi eğitim programlarını yaygınlaştıracağız. Genellikle evlilik hayatın başka bir aşamasına geçiş aşamasıdır. O aşamaya geçmeden önce gençlerin istemeleri halinde aile danışmanlığı merkezinde destek verilecek. Yaşlı hizmet merkezlerinin sayısını arttıracağız.
Ayrı bir kampanya başlatmayı düşünüyoruz. Kadın ve çocuğa şiddete karşı çok kapsamlı bir seferberlik başlatacağız. En affedilemez şiddet aile içinde kadına ve çocuğa karşı uygulanan şiddettir. Kadına karşı şiddet konusunda devlet olarak etkin mücadeleye devam edeceğiz. Aileyi destekliyoruz. Kadının istihdama katılımını da aynı oranda destekliyoruz. Arada oluşacak farkları da devlet kendisi kapatmayı taahhüt ediyor. Yaşlanan bir nüfusu tekrar bir nüfus dengesine getirtmek en az bir nesil, 30-40 yıl alır.
1-2 ay içinde tüm yasal süreçler tamamlanacak.
SORULAR
Bunların bütçeye yansıması olacak. Her anneye bir doğum hediyesi göndermenin bütçeye bir yansıması olacak. Eğer bu tedbirler alınmazsa kadın acaba işime mi devam edeyim yoksa çocuğuma bakarım derdi arasında kalırsa bu telafi edilemez bir maliyettir. Çocuğunu ihmal etmeyecek şartları oluşturmak ama işini kaybetmesini de engellemek. Böyle bir denge kuruyoruz. Her bir çocuk için ek izinler ve yarı zamanlı çalışma hakkı tanıyoruz tam ücretle. Her yıl yaklaşık 1 milyon 200 bin doğum oluyor Türkiye’de. Çalışan kadınlarımız bu gerilimi yaşıyor. Bunun maliyeti çok yüksek. Türkiye’de geçen yıl 1 milyon 300 bin istihdam oluşturdu. Buna rağmen işsizlik oranımız da yüzde 9-10 seviyesinde kalıyor. Çünkü kadınlarımızın işgücüne katılımında olağanüstü artış var.
Cumhurbaşkanımızın 3 çocuk teşvikinin rasyonel arka planını anlamayanlar olabilir. 2050’da olacak 65 yaş üstü nüfus 2030’larda olurdu. Hükümetlerin görevi dinamik nüfusu teşvik etmektir. Nüfus artışını sağlayarak işsizliği çözmek amacımız. Kadınlarımız istemeleri halinde çalışacak ama çalışırken aile hayatından ya da çocukların görmek isteyeceği ilgiden feragat etmeyecekler. Kız erkek çocuk ayrımı yapmadan çocukların en iyi eğitimle hayata hazırlanmaları bizim için kutsal bir görevdir.
Özel sektör ve işverenler ne derece memnun olur bu paketten?
Alacağınız her tedbirin yan etkisi olabilir. Önemli olan onu minimuma indirmek. Alacağımız tedbirlerde özel sektöre neredeyse hiç yük getirmiyoruz. Diyelim yarı zamanlı çalışacak kadın. Diyelim ki 40 saat çalışacak. 40 saatin 20’sini özel sektör, 20’sini devlet ödeyecek.
Doğurganlık hızı şu anda 2.1.. Oranın bunun altına düşmemesine özen göstereceğiz. 65 yaş sütü nüfusun da şu andaki yüzde 7’ler oranında tutunmasını sağlamak. Uzun vadede doğurganlık oranını yüzde 3’e kadar çıkarmaya kararlıyız.
Kadına yönelik şiddette durum nedir?
DAVUTOĞLU: Şiddet zihniyetle ilgili bir mesele. Bu zihniyeti değiştirecek uzun vadeli program ve kampanyalara devam edeceğiz. Bizim oralarda zikredilen bir söz vardır: Erkeğin keli kadını, kadının keli çocuğu döver. Keli kötüsü anlamında bizim oralarda. Her türlü şiddetin olmaması için elimizden gelen çabayı göstereceğiz. Olması halinde alacağımız tedbirleri yeniden gözden geçireceğiz.
BAKAN AYŞENUR İSLAM: Panik butonu sisteminin pilot aşamasının sonuna geldik. Onu biraz revize etmek gerektiğini düşünüyoruz. Denetimli serbestlik modeline benzer bir model olabilir mi diye çalışmalar sürüyor.
Doğum izni süresi 18 haftaya çıkıyor ve kademeli olarak arttırılıyor mu?
Şu anki doğum izni konusunda değişiklik yok. 16 hafta kalıyor. Buna ek olarak annelik izni olarak ilk çocuk için 8 hafta, ikinci çocuk 16 hafta, üçüncü çocuk için 24 hafta daha ekliyoruz. Anne ek olarak günde 4 saat çalışıp sonra evine gelecek ama tam zamanlı çalışmış gibi ücret alacak. Sonra anne o bittikten sonra ben eğitim çağına kadar çocuğumla daha fazla kalmak istiyorum derse kısmi zamanlı çalışma ve çalıştığı dönem kadar ücret alma ile çocuğu 5.5 yaşına gelene kadar bu haktan faydalanacak. Prematüre doğumda 2 ay daha eklerseniz 8 aya kadar çıkıyor tam ücret aldığı dönemi söylüyorum . Yarı zamanlı olan dönemde iş dünyası maliyetleri de düştüğü için yeni bir kadını da istihdam edebilir. İstihdamı azaltıcı değil arttırıcı bir paket.
Kimler yararlanabilecek?
Yasa yürürlüğe girdiği andan itibaren yeni çocuklar için geçerli olacak
Babalık izni de artacak mı?
Babalığın kendisi teşviktir. Tüm çileyi anne çekiyor, teşviki baba görüyor. Babalığa teşviki 3 gün olan ve sadece memurlara olan hakkı tüm çalışanlara 5 gün olarak düşünüyoruz. Bu 5 günde nasıl olsa bana izin verildi diye maçlarda, stadyumlarda geçirmesin diye anneden yazı getirmesini.. Latife olarak söylüyorum tabi.. Çeyiz hesabı erkek ve kız çocuklar için. Evlilik cüzdanını ibra ettiği anda devlet katkı payını alacak. Bunun da 27 yaşına kadar almasını düşünüyoruz. Ondan sonrakiler de geç evliliği teşvik olur. Diyelim ki 21 yaşında evlendi. Anne ve babası o yaşa kadar 100 bin TL biriktirmişse yüzde 15 ek katkı yani 15 bin TL’yi devlet verecek. Hastanelerde doğum haberi aldığı anda hediye yardımı gidecek. Kırsal kesimde evde doğum yapan olursa gidip nüfus kaydını yaptırdığında devlet ilk altını takmış olacak