Depremden Önce Erken Uyarı Geldi!

DEPREMLERDE HIZLI BİLGİ AKIŞI

Deprem anında belirli cep telefonlarına iletilen erken uyarı bildirimleri, kullanıcıların birkaç saniye içinde hayati öneme sahip bilgiler alabilmesini sağlıyor. Jeoloji Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Okan Tüysüz, sistemin nasıl işlediğini şu şekilde açıklıyor: “Depremlerde ‘P’ ve ‘S’ dalgaları olmak üzere iki farklı dalga hareket ediyor.” İlk dalga olan P dalgası, saniyede yaklaşık 7 km hızla ilerliyor ve bazı sistemler bu dalgayı algılayarak, yıkıcı etkisi olan ikinci dalga olan S dalgasının geleceğini bildiriyor. Erken uyarı sistemleri, bu farkı kullanarak kullanıcıları önceden uyarmayı başarıyor.

ERKEN UYARI SİSTEMİNİN FONKSİYONLARI

Kandilli Rasathanesi ve İstanbul’daki mevcut sistemler, doğal gazı kapatma, elektriği devre dışı bırakma ve metro ile hızlı tren gibi ulaşım araçlarını durdurma gibi önemli işlevlere sahip. Prof. Dr. Tüysüz, “Bu tür sistemler hayat kurtarıcı olabilir fakat henüz kullanıcılar tarafından tam anlamıyla güvenilir değil.” diyor.

SİSTEMİN GÜVENİRLİĞİ

Bilişim uzmanı Osman Demircan, Google tarafından sunulan erken uyarı sisteminin yalnızca Android işletim sistemli telefonlarda çalıştığını ifade ediyor. Telefonlar hareketsizken, algıladığı titreşimleri deprem olarak tanımlayarak, bölgedeki diğer telefonlardan gelen verilerle senkronize çalışıyor. Demircan, alınan verilerin güvenilir olduğunu belirtiyor: “Google’ın erken uyarı sistemi, tek bir telefondan değil, özelliği aktif eden ve verileri paylaşan birçok telefondan gelen bilgileri kullanarak analiz ediyor. Böylece güvenilir sonuçlara ulaşılıyor.” Ancak, sistemin düzgün işlemesi için internet bağlantısının gerekli olduğu vurgulanıyor.

BİLDİRİMLERİN RİSKİ

Prof. Dr. Tüysüz, sistemin yanlış anlaşılması halinde istem dışı olumsuz sonuçlar doğurabileceği konusunda uyarıyor: “Bildirimin geldiği anda kaçış için uygun olmayabilir. Panik anında camdan atlama gibi yanlış tepkiler görülebilir. İnsanların nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda bilinçlenmesi çok önemli.” Ancak uzmanlar, sistemin büyük depremler sırasında kritik birkaç saniye sağlayarak güvenlik önlemlerini artırabileceği görüşünde birleşiyor.