EKRAN BAĞIMLILIĞI AİLELERİ ZORA SOKUYOR
Her üç ebeveynden birinin, çocuklarının ekran bağımlılığı nedeniyle çatışma yaşadığı belirtiliyor ve bu huzursuzluk bazen boşanma ile de sonuçlanabiliyor. Uzmanların verdiği bilgilere göre, günde 8-9 saatini ekran karşısında geçiren, uyku, yemek ve öz bakım gibi temel ihtiyaçlarını aksatan hatta hastaneye yatacak kadar ilerleyen çocuklar mevcut. Teknolojinin içinde büyüyen yeni nesil için internet, sosyal medya ve bilgisayar oyunları hayatlarının vazgeçilmez bir parçası haline geliyor. Bu durum ise çocukların sağlığı ve gelişimi açısından ciddi riskler taşıyor. Hatta bağımlılık seviyesine ulaşan ve tedavi gören çocuklar bulunuyor. Bunun yanı sıra çocukların ekran bağımlılığı, aile içi ilişkileri de olumsuz etkiliyor. Siber güvenlik şirketi Kaspersky’nin gerçekleştirdiği bir ankete göre Türkiye’de ebeveynlerin yüzde 31’i çevrimiçi yaşam sebebiyle çocuklarıyla çatışma içinde.
ÇATIŞMALARIN NEDENLERİ
3 ila 17 yaş arasındaki çocukları olan 5 bin ebeveynle yapılan bir ankette, çatışmaların sebepleri arasında yüzde 67 ile çocuğun cihazlarla geçirdiği süre birinci sırada yer alıyor. İzlenen içerikler ise yüzde 35 ile ikinci sırayı alıyor. Milliyet’ten Aysel Bozan Yılmaz’ın haberine göre, psikologlar ve aile terapistlerinin belirttiğine göre pek çok ailede ekran bağımlılığı, çatışma sebepleri arasında başlıca konular arasında öne çıkıyor. Bu sorun sadece çocuklarla aileler arasında değil, eşler arası huzursuzluğa ve bazen boşanmaya da yol açabiliyor. Son zamanlarda neredeyse her evde yaşanan bu sorun uzmanlarla birlikte ele alındı.
HASTANEYE YATAN ÇOCUKLAR VAR
Uzman Psikolog Aynur Sayım, “Neredeyse her ailede ekran bağımlılığı sorunu yaşanıyor. Bunda sosyal medyadaki içeriklerin de etkisi bulunuyor. Ekranda ödül kavramını içeren uyaranlar var. Hareket, ses, renkler, duyularımız yoluyla beyni uyarıyor ve bir ödül mekanizması halini alıyor. Mekanizma şöyle işliyor: Öğrenmede pekiştirme ve söndürme vardır. Pekiştirme isteğini artırıyor, daha fazla zaman ayırayım, daha fazla haz alayım, istiyor. Her insanda böyle ancak çocuklarda ve gençlerde bu ihtiyaç daha fazla ve somut olduğu için bu bağımlılığa daha açık oluyorlar. Öyle ki günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştiremez hale geldikleri için hastaneye yatış dahi yapılabiliyor. Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, dürtü kontrol sorunu olanlar daha fazla risk altında. Sorunu çözmesi gereken aileler. Önce disiplini sağlamalılar. Disiplinle çözülemez noktadaysa, örneğin ödevlerini yapmıyor, yemeğini, temizliğini, temel ihtiyaçlarını ihmal ediyorsa, psikolog ya da çocuk ergen psikiyatristiyle çalışılmalı.” diyor.
ÇATIŞMALAR BOŞANMAYA YOL AÇABİLİYOR
Uzman Psikolog Kerem Gümüş, “Bağımlılıklarda sıkça görülen yoksunluk sendromu, dijital ekran bağımlılığı olan çocuklarda teknolojiye erişim engellendiğinde kriz davranışları şeklinde kendini gösteriyor. Ebeveynlerin çocukların ekran süresini kısıtladığı veya teknolojik cihazları kapattığı durumlarda, çocuklar öfke, ağlama, saldırganlık gibi tepkiler veriyor. Bu tür kriz anları, yalnızca çocuklar üzerinde değil, anne-baba ilişkisinde de olumsuz etki yaratıyor. Ebeveynler, nasıl bir yaklaşım sergilemeleri gerektiği konusunda fikir ayrılığı yaşadıklarında, aralarındaki çatışma yüksek seviyelerde görülüyor. Zamanla, bu tür anlaşmazlıklar birikerek aile içi huzurun bozulmasına, eşler arasındaki iletişim kopukluğuna yol açıyor. Eğer sorunlar çözülmeden devam ederse, boşanmaya varan sonuçlara sebep olabiliyor. Bu nedenle, teknoloji kullanımını yönetmek için sağlıklı aile kuralları oluşturulması ve gerekirse uzman yardımı alınması önemli.” şeklinde aktarıyor.
ALTERNATİF FAALİYETLER SUNUN
Psikoterapist Gökhan Ergür, “Ekran bağımlılığı çocukları akademik, sosyal, fiziksel ve davranışsal olarak etkilediği için ebeveynlerle çocukları arasında bir çatışma ortamı doğurabiliyor. Anne babalar, çocuklarını ekrandan uzak tutmak için mücadele ederken, çocuklarda oluşan bağımlılık nedeniyle her müdahale sert tepkilerle karşılanabiliyor. Küçük yaşlardan itibaren çocukların ekran sürelerine kesinlikle sınırlama getirilmelidir. Çocuk başıboş bir şekilde saatlerce internette vakit geçirmemeli. Evde hem çocukların hem de yetişkinlerin uyacağı kurallar bulunmalıdır. En kritik nokta, çocuğa alternatif bir dünya sunmak. Onları mutlaka sportif, kültürel ve sanatsal etkinliklere yönlendirmek, kendi yaş gruplarıyla gerçek dünyada vakit geçirmelerini sağlamak gerekiyor.” diyor.
DİJİTAL BAĞIMLILIK BOŞANMA NEDENİ
Avukat Kardelen Yarli, “Hem çiftler arasında hem de çocuklarda artan dijital bağımlılık nedeniyle tartışmalar yaşanıyor. Çiftlerden biri oyun, kumar, flört sitelerine bağımlı olabiliyor veya bağımlı olan çocuğa yeterli destek verilmemesi, çocuğun tedavi edilmemesi ailelerde huzursuzluğa sebep oluyor. Bu durum da boşanmalara etki ediyor.” şeklinde ifade ediyor.