PALANCILIK MESLEĞİ YENİDEN YAŞATILIYOR
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde yaşayan 65 yaşındaki Mahmut Kasman, babasından öğrendiği palancılık mesleğini, teknoloji ve modern tarım ekipmanlarının yaygınlaşmasına rağmen sürdürmeye devam ediyor. Siverek, geleneksel el sanatlarından biri olan palancılığın giderek yok olmasıyla karşı karşıya kalıyor. Kasman, bu mesleği yaşatmaya çalışsa da malzeme teminindeki zorluklar ve çırak bulma güçlükleri nedeniyle geleceği belirsiz bir hale gelmiş durumda.
AİLEDEN AİLEYE GEÇEN BİR MESLEK
Siverek’in Kale Mahallesi’nde ikamet eden ve dört çocuk babası olan Mahmut Kasman, palan yapımını çocukluk yıllarında babasının yanında öğrenmiş. Dededen babaya, babadan kendisine miras kalan bu meslek, uzun yıllar boyunca hayvan taşımacılığı yapanların en önemli ihtiyaçları arasında yer alıyordu. Ancak, motorlu araçlar, traktörler ve modern taşıma yöntemlerinin yaygınlaşması palan kullanımını büyük ölçüde azaltmış durumda. Kasman, “Eskiden her köyde, her hanede bir palan bulunurdu. Çünkü insanlar yük taşımak için hayvanları kullanıyordu. Ama şimdi herkes traktör, kamyonet gibi araçlara yöneldi. Eskisi gibi palan kullanımı kalmadı” diyerek durumu özetliyor.
MALZEME TEMİNİ VE ÇIRAK YETİŞTİRMEDEKİ GÜÇLÜKLER
Kasman, mesleğin zorluğun ve malzeme temininde yaşanan sıkıntılara dikkat çekiyor. “Palan yapımında kullanılan keçe, deri, ağaç ve halat gibi malzemelerin temini de günümüzde oldukça zorlaştı. Gençler de artık bu mesleğe yönelmiyor. Eskiden babamın yanında ben ve birkaç çırak daha çalışırdık. Ama şimdi kimse bu işi öğrenmek istemiyor. Eskisi gibi satış da yapamıyoruz. İnsanlar palan almayı bırakınca, meslek de kaybolmaya yüz tuttu” şeklinde konuşuyor.
Palancılığın kaybolmaması için destek verilmesi gerektiğine vurgu yapan Kasman, “Bu meslek bizim kültürümüzün bir parçası. Ama kaybolmasına göz yumulursa, gelecek nesiller palancılığı sadece kitaplardan öğrenecek” diyor. Mesleğini yaşatmak için elinden geleni yaptığını ancak devlet desteği ve halkın ilgisi olmadan bunun mümkün olmadığını ifade ediyor. “Palancılık mesleği bitmek üzere. Eğer destek verilmezse, birkaç yıl içinde tamamen yok olacak” diyerek endişelerini paylaşıyor.
GELENEKSEL EL SANATLARININ GELECEĞİ TEHLİKEDE
Palancılık, geleneksel el sanatları arasında yer alarak yok olmaya yüz tutmuş meslekler listesine ekleniyor. Ustalar, bu mesleklerini yaşatma mücadelesi veriyor. Ancak yeni nesillerin palancılığa olan ilgisizliği, bu değerin tarih sayfalarına gömülmesine neden olabiliyor. Ustalar, yeterli destek verilmesi halinde palancılığın yaşatılabileceğini vurguluyor.