TEKNOLOJİYE RAĞMEN SÜRDÜRÜLEN BİR MESLEK
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde 65 yaşındaki Mahmut Kasman, babasından devraldığı palancılık mesleğini sürdürmeye devam ediyor. Geleneksel el sanatlarından biri olan palancılık, modern tarım ekipmanları ve teknolojinin yükselişiyle giderek unutuluyor. Kasman, bu mesleği yaşatmayı hedeflese de malzeme temininde karşılaştığı zorluklar ve çırak yetiştirme konusundaki güçlükler sayesinde mesleğin geleceği belirsizliğe giriyor.
DEDENİN MESLEĞİ NELER SUNUYOR?
Siverek’in Kale Mahallesi’nde yaşayan ve dört çocuk babası olan Mahmut Kasman, bu sanatı çocuk yaşlarda babasının yanında öğrenmiş. Dededen babaya aktarılan meslek, geçmişte hayvan taşımacılığı yapanların en önemli ihtiyacı oldu. Ancak motorlu taşıtların ve modern yöntemlerin yaygınlaşması nedeniyle palan kullanımı azaldı. Kasman, “Eskiden her köyde, her hanede bir palan bulunurdu. İnsanlar yük taşımak için hayvanları kullanıyordu. Ama şimdi herkes traktör, kamyonet gibi araçlara yöneldi. Eskisi gibi palan kullanımı kalmadı,” diyor.
MALZEME TEMİNİNDE ZORLUKLAR
Kasman, mesleğin zorluklarını ve malzeme bulmakta yaşadığı sıkıntıları dile getiriyor. Ayrıca, çalışacak çırak bulmanın da zorlaştığını ifade ediyor: “Palan yapımında kullanılan keçe, deri, ağaç ve halat gibi malzemelerin temini de günümüzde oldukça zorlaştı. Gençler de artık bu mesleğe yönelmiyor. Eskiden babamın yanında ben ve birkaç çırak daha çalışırdık. Ama şimdi kimse bu işi öğrenmek istemiyor. Eskisi gibi satış da yapamıyoruz. İnsanlar palan almayı bırakınca, meslek de kaybolmaya yüz tuttu.”
GELENEKSEL SANATIN KORUNMASI GEREKEN BİR KONUYU OLUYOR
Kasman, geleneksel el sanatlarının korunmasının gerektiğini vurguluyor. Palancılığın kültürel bir değer taşıdığını belirterek, “Bu meslek bizim kültürümüzün bir parçası. Ama kaybolmasına göz yumulursa, gelecek nesiller palancılığı sadece kitaplardan öğrenecek,” diyor. Mesleğini yaşatmak için çaba gösterdiğini ifade eden Kasman, devlet desteği ve toplumun ilgisi olmadan bunun mümkün olamayacağını aktarıyor: “Palancılık mesleği bitmek üzere. Eğer destek verilmezse, birkaç yıl içinde tamamen yok olacak.”
GELENEĞİN YOK OLMA TEHLİKESİ
Palancılık, geleneksel el sanatları arasında yok olmaya yüz tutmuş meslekler arasında yer alıyor. Ustalar, son temsilcileri olarak mesleklerini yaşatma mücadelesi veriyor. Ancak yeni nesillerin bu işe ilgi göstermemesi, palancılığı tarihin unutulmaya yüz tutmuş sayfalarına gömme riski taşıyor. Ustalar, tazelenmiş bir destekle palancılığın yeniden yaşatılabileceği konusunda ısrar ediyor.