GIDA ZEHİRLENMELERİ RİSKİ
Uygun koşullarda saklanmayan gıdalar zehirlenmelere yol açabiliyor. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Melih Özel, sadece ticari kuruluşlar değil, aynı zamanda evde de gıdaların yanlış saklanmasının, hazırlanmasının veya pişirilmesinin gıda zehirlenmelerine neden olabileceğini vurguluyor. “Özellikle çiğ tüketilen sebze, meyve gibi gıdalar ya da uygun koşullarda saklanmamış et ve işlenmiş et ürünleri ile konserveler gıda zehirlenmelerinin en önemli nedenleri arasında yer alıyor” diyor.
GIDA ZEHİRLENMESİNİN BELİRTİLERİ
Gıda zehirlenmesi, bakteriler, virüsler, parazitler ve mikroorganizmalar ya da bu mikroorganizmaların ürettiği toksinlerin bulaşarak sindirim sistemini etkilemesiyle ortaya çıkıyor. Prof. Dr. Melih Özel, besin zehirlenmelerinin en yaygın belirtilerinin “karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, ishal ve bazı durumlarda da ateş” olduğunu belirtiyor. Daha şiddetli durumlarda ise “kanlı ishal, nörolojik belirtiler, kas güçsüzlükleri, denge bozuklukları ve yaygın kas ağrıları” olabiliyor. Hafif belirtiler genellikle 1-2 günde kendiliğinden geçiyor, ancak bazen sıkıntılar kötü seyredip tedavi gerektirebiliyor.
GIDA ZEHİRLENMELERİNE KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER
Prof. Dr. Melih Özel, evde gıda zehirlenmelerini önlemek için alınabilecek basit ama etkili yöntemleri sıralıyor. Öncelikle, “ellerimizi iyi yıkamak” önemli. Yiyeceklere el sürmeden ve hazırlık yapmadan önce ellerin ılık su ve sabunla en az 20 saniye süreyle yıkanması gerekiyor. Mutfak eşyaları ile gıda hazırlama yüzeylerinin temiz ve kontrollü olması da şart. Bulaşıkların ve kesme tahtalarının sıcak sabunlu suyla yıkanması uygundur. Hazır gıdalar ile çiğ yiyeceklerin ayrı tutulması, et ve hayvansal gıdaların cam ya da seramik yüzeylerde hazırlanması gerektiği de dikkat edilmesi gereken noktalar arasında yer alıyor.
Çapraz bulaşmayı önlemek adına, alışverişte, saklama aşamasında ve yemek hazırlığı sırasında çiğ etlerin sebze ve meyvelerden uzak tutulması önem taşıyor. Yiyeceklerin pişirilmesinde uygun sıcaklıklara dikkat edilmeli, yeterince pişmesi sağlanmalı. Bozulabilecek gıdalar hızlıca soğutulmalı ya da dondurulmalı. Dondurulmuş yiyecekler çözerken oda sıcaklığında bekletilmemeli, buzdolabı ya da “buz çözme” seçeneği kullanılmalı. Çözülen gıdalar asla yeniden dondurulmamalı. “Eğer gıdanın güvenli bir şekilde saklandığından ve hijyen kurallarına uygun servis edildiğinden emin değilseniz asla tüketmeyin” uyarısında bulunuyor. Oda sıcaklığında uzun süren yiyeceklerin pişirilse bile bakteri veya toksin içerebileceği unutulmaması gereken bir nokta. Küçük bebekler, çocuklar, yaşlılar ve hamileler gibi risk grubu taşıyan bireyler çiğ ya da az pişmiş etleri tüketirken daha titiz olmalı. Ayrıca, pastörize edilmemiş meyve suları, süt ve süt ürünleri de bu kapsamda dikkatli değerlendirilmelidir.