Dünyanın en büyük arama motoru Google, Türkiye’yi tehdit etti.
Türkiye-ABD arasında siyasi alanda gergin seyreden ilişkiler, ticarete de yansıdı. Amerikan devi Google, “haksız rekabete yol açtığı gerekçesiyle” Rekabet Kurumu tarafından şirkete kesilen ceza üzerine, iş ortaklarına mektup yazarak, bu durumun düzeltilmemesi durumunda, Türkiye’de piyasaya sürülecek android telefonlara, kendi programlarını kullanabilmeleri için lisans vermeyeceğini bildirdi.
Türkiye’de her 10 kişiden 9’u android telefonlarda bu uygulamaları kullanıyor. Cep telefonu sektöründe bomba etkisi yaratan bu karar, hayata geçirilirse dünya devi android üreticisi firmalar, GSM şirketleri ve Türkiye cep telefonu piyasası derinden etkilenecek. Google, firmalara Rekabet Kurumu’nun bu kararı geri alınmaz ya da düzeltilmezse Türkiye’den çıkabileceğini de bildirdi.
KARAR 7 ARALIK’TA ALINDI
Rekabet Kurulu, rekabete aykırı davrandığı gerekçesiyle Google’a bildirilen yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini görüşerek 7 Aralık’ta önemli bir yaptırım kararı aldı. Rekabet Kurulu, Google’ın 19 Eylül 2018 tarihinde Kurul kararı ile getirilen yükümlülükler çerçevesinde firmalarla yaptığı sözleşmelerde yapması gereken değişiklikleri gerçekleştirmediği sonucuna vardı. Kurul raportörünün hazırladığı bilgi notu doğrultusunda yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda, android cihaz üreticileri ile yapılan mobil uygulama dağıtım sözleşmelerinde yer alan Google arama motorunun ana ekranda konumlandırılması, Google Webview bileşeninin tek bileşen olarak atanmasına yönelik uygulamalar ile gelir paylaşım sözleşmelerinde yer verilen ve Google arama motorunun cihazlarda münhasıran yüklenmesini temin eden hükümler yoluyla, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 6. maddesinin ihlal edildiğini saptadı.
KENDİ PROGRAMINI YÜKLEYENE BEDEL
Rekabet Kurulu, Google’ın uyguladığı yeni sistemde, telefonlarda yüklü bulunmak isteyecek Google’ın rakibi arama motoru firmaların, cihaz üreticilerine yalnız kendi arama parçacıklarının yüklenmesine ilişkin bir gelir taahhüt etmek durumunda kalacaklarını belirledi. Ayrıca Google arama parçacığının cihazlardan çıkarılması karşısında cihaz üreticisinin Google’a ödemesi gereken lisans ücretini de karşılamak durumunda kalabileceği tespit edildi. Google’ın bu tutumunun tüketicileri, rakip ürünleri tercih etmemeye zorlayacağı ifade edildi.
AVRUPA KOMİSYONU KARARI
Google’ın ibraz ettiği uyum paketi ile doğrudan TAİS’i ücretli yaparak, cihaz üreticilerinin ve nihai olarak tüketicilerin talebinde yaratacağı etkiyi bertaraf ettiği; Google arama parçacığını finansal olarak TAİS’e bağlamaya devam edip ayrıştırmanın yaratacağı ekonomik yükü ise rakip üreticiler üzerine bıraktığı vurgulandı. Bu tür bir bağlama eyleminin önerilen tür bir fiyatlama sistemi ile ortadan kaldırılamayacağının bir örneğinin, Avrupa Komisyonu’nun Microsoft kararında da görüldüğü belirtildi. Avrupa Komisyonu’nun, Microsoft’a bağlama kararını ortadan kaldırması için bazı yükümlülükler getirdiği; cihazla birlikte programı satın alanlara indirim yapılması yasaklanırken, Microsoft’un finansal veya başka yollarla cihaz üreticilerinin iki Windows sürümü arasındaki seçimlerini kısıtlamaması yükümlülüğü getirdiği hatırlatıldı.
HER GÜN 1.5 MİLYON LİRA CEZA
Rekabet Kurulu’nun kararı çok detaylı ve kapsamlı… İsteyenler, Rekabet Kurumu’nun sayfasından, 19-38/577-245 sayılı bu kararı detaylı olarak inceleyebilirler. Sonuç olarak Rekabet Kurulu, Google LLC, Google International LLC ve Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti’nden oluşan ekonomik bütünlüğünün, Rekabet Kurulu’nun 19 Eylül 2018 tarihli kararı ile getirilen yükümlülükler çerçevesinde sözleşmelerinde yapması gereken değişiklikleri yapmadığı kanaatine vardı. Bu nedenle Google’a, Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un 17. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında 7 Aralık 2019 tarihinden başlamak üzere yükümlüklerini yerine getireceği tarihe kadar 2018 yılı Türkiye cirosunun onbinde 5’i oranında günlük süreli idari para cezası verildi. Google’a göre bu ceza günlük 1.5 milyon Türk Lirası’na tekabül ediyor.
LİSANSLARI DURDURDUĞUNU AÇIKLADI
Bu ceza kararı üzerine Google, Türkiye’deki iş ortaklarına, telefon üretici firmalarına ve akıllı telefon satışı yapan GSM operatörlerine bir yazı yazarak aldığı kararı duyurdu. Google, 12 Aralık itibariyle Türkiye’de satışı yapılan android işlemcili akıllı telefonlardaki kendilerine ait programların lisansını iptal ettiğini, bu tarihten sonra piyasaya girecek android telefonlara Google programları için lisans verilmeyeceğini, uygulamaların yeni sürümlerinin kullanılamayacağını bildirdi. Yazıda, bundan böyle Google Search, Google Play, YouTube, Gmail ve diğer Google uygulamalarının Türkiye’de satılan android telefonlarda kullanılamayacağı belirtildi.
BOMBA ETKİSİ YARATTI
Google’ın bu kararı cep telefonu sektöründe bomba etkisi yarattı. Türkiye’de her yıl 10-11 milyon cep telefonu satılıyor ve bu telefonların yüzde 90’ını android’ler oluşturuyor. Uzmanlar, karar geri alınmazsa cep telefonu satışlarını etkileyeceği gibi androidlerdeki uygulamaları da kilitleyip karmaşaya yol açacağını söylüyor. Sıkıntı aşılamazsa artık Türkiye’de satılan android cihazlarda Google servisleri önyüklü olmayacak.
İLETİŞİM BİLGİLERİNİ PAYLAŞTI
Google, müşterilerine yazdığı mektupta, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile Rekabet Kurumu Başkanı Bilal Küle’nin iletişim bilgilerini paylaşarak, kararın geri alınması ya da düzeltilmesi için bu kurumlar nezdinde telefon/maille baskı yapılmasını istedi. Aksi durumda üretici veya satıcı firmalar büyük sıkıntı yaşayacak. Google, Türkiye piyasasından kesin olarak çıkma kararı da alabilir. Uygulamaların android telefonlarda kullanılmasına izin verilmezse, Türkiye’deki GSM firmaları mobil servis abonelerinde büyük gelir kaybı da yaşayabilir.