ACEMOĞLU’NUN ATATÜRK ELEŞTİRİLERİ TARTIŞMALARA NEDEN OLDU
Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun Atatürk hakkındaki eleştirileri, özellikle gazeteci Fatih Altaylı’nın YouTube kanalında yaptığı açıklamalardan sonra dikkatleri üzerine çekti. Acemoğlu, “Atatürk, politik sistemi açma seçeneğine sahipken tam tersine gücü merkezileştirdi” şeklinde ifadeler kullandı. Bu açıklamalara ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Hürriyet gazetesindeki köşe yazısında yanıt vererek Acemoğlu’nu Batılı tarihçi Erik Jan Zürcher’in etkisinde kalmakla suçladı.
ORTAYLI’DAN ACEMOĞLU’NA YANIT
Ortaylı, Acemoğlu’nun Erik Jan Zürcher’den etkilenerek yazılar kaleme aldığını belirtti. “Atatürk devri üzerinde yazan insanların Batı’daki bu tip söylemlere kaynaklık eden Erik Jan Zürcher yorumundan etkilendiği görülür” diyen Ortaylı, Acemoğlu’nun Zürcher’in eserini okumuş olabileceğini ve bu nedenle etkilenmiş olabileceğini düşündüğünü vurguladı. Ortaylı ayrıca, Zürcher’in “kaynak kullanılmak bakımından çok özürlü bir yazar” olduğunu ifade ederek, yerine kullanılabilecek daha kaliteli kaynaklar olduğunu açıkladı. Ortaylı, “Acemoğlu’nun Nobel ödülüne sahip bir bilim insanı olarak daha dengeli ve oturaklı değerlendirmeler yapması beklenir” dedi.
MACARİSTAN VE OSMANLI ÜZERİNE ELEŞTİRİLER
Acemoğlu’nun Osmanlı ekonomisi ve Macaristan konusundaki çalışmalarını da değerlendiren Ortaylı, bu yazıların içerik olarak yetersiz olduğunu belirtti. Ortaylı, Acemoğlu’nun Macaristan hakkında kullandığı “Macaristan demokrat değilmiş, Avrupa Birliği’nden atılmalıymış” ifadelerine atıfta bulunarak, “Macaristan Avrupa Birliği’nden atılırsa o Avrupa Birliği neye yarar,” sorusunu yöneltti. Bu tür ifadelerin ciddi bir akademik tartışma yerine “akşam kahve konuşmalarında” yapılması gerektiğini vurguladı. Ortaylı’nın yazısı, Hürriyet gazetesinde “İlber Hoca’dan Acemoğlu’na Atatürk dersi” başlığıyla yayımlandı.
ERİK-JAN ZÜRCHER KİMDİR?
Ortaylı’nın Acemoğlu’nu etkisinde olmakla suçladığı Erik-Jan Zürcher, 1953 yılında Hollanda’nın Leiden kentinde dünyaya gelmiş bir tarihçi, akademisyen ve Türkologdur. Leiden Üniversitesi’nde Türkiye Etütleri Bölümü başkanlığı görevini yapmış olup, halen burada yarı zamanlı profesörlük görevine devam etmektedir. 2008 yılından beri Amsterdam’da bulunan Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü başkanlığını yürütmektedir. Zürcher, yakın Türk tarihi üzerine birçok makale ve eser vermiştir; bunlardan en önemlisi, 1993 yılında yayımlanan ‘Modernleşen Türkiye’nin Tarihi’ adlı eseridir.