İran, Trump’ın Mektubuna Tepki Verdi

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, 28 Mart 2025 Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’e ilettiği mektubun tehdit içeren bir dil taşıdığını ve bu duruma kesinlikle hoşgörü göstermeyeceklerini ifade etti. Bununla birlikte, diplomatik girişimler için bir kapı bırakma çabasının sürdüğünü belirtti. ABD ile İran arasındaki nükleer gerginlik, bu mektup meselesiyle yeniden ön plana çıktı.

Trump’ın Mektubu ve İran Dışişleri Bakanı’nın Değerlendirmesi

ABD Başkanı Donald Trump, 7 Mart 2025’te Fox Business Network’e verdiği bir röportajda, İran’a bir mektup gönderdiğini açıklamıştı. Trump, mektubunda İran’ın nükleer programının kısıtlanması amacıyla yeni bir anlaşmanın önerildiğini, ancak askeri seçeneklerin de masada olduğunu dile getirmişti. Trump, İran ile iki yol üzerinden ilerleyebileceklerini, ya askeri ya da diplomatik seçeneklerden birini seçeceklerini vurgulamış, müzakerelerin daha iyi bir yol olduğunu belirtmişti.

Abbas Arakçi, mektubun içeriğiyle ilgili olarak, “ABD Başkanı’nın mektubu alındı ve incelendi. Mektupta, her halükarda kabul edilemez olan tehditlerden bahsedilmesi de dahil olmak üzere başka hususlar da bulunuyor. Hiç kimsenin İran halkıyla tehditkar bir dille konuşmasına izin vermeyeceğiz. Ve elbette diplomatik adımlar için bir pencere açmak üzere çaba sarf edilmiştir.” ifadesini kullanarak, İran’ın hem tehditlere karşı sert bir tutum sergilediğini hem de diplomasiye açık bir kapı bırakma isteğini ortaya koydu.

İran’dan Resmi Yanıtın İçeriği

İran, Trump’ın mektubuna resmi bir yanıt gönderdiğini önceden duyurmuştu. İran resmi haber ajansı İRNA’ya konuşan Arakçi, bu yanıtın 27 Mart 2025’te Umman üzerinden ABD’ye ulaştığını açıkladı. Arakçi, Tahran’ın yanıtında, mektuba ilişkin detaylarını ve mevcut duruma dair net pozisyonunu sunduğunu ifade etti. İran, maksimum baskı politikaları ve askeri tehditler altında doğrudan müzakerelere oturmayacağını belirtirken, dolaylı müzakerelerin devam edebileceğinin mesajını verdi. Arakçi, geçmişteki dolaylı görüşmelere de atıfta bulundu.

Nükleer Anlaşmanın Geçmişi ve Önemi

İran ve ABD arasındaki nükleer gerilim, köklü bir geçmişe dayanıyor. 2015 yılında, İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya, ABD ve İran arasında Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) imzalandı. Bu anlaşma, İran’ın nükleer faaliyetlerini kısıtlaması şartıyla yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak Trump, Mayıs 2018’de ABD’nin bu anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiğini açıkladı. Bunun ardından İran, anlaşma kapsamındaki taahhütlerini adım adım azalttığını duyurdu.

ABD’nin Baskıcı Politikasının Sürekliliği

Trump’ın ikinci döneminde, ABD’nin İran’a yönelik “maksimum baskı” politikası devam etmekte. ABD, İran ekonomisini hedef alan yaptırımları ağırlaştırırken, özellikle petrol sektörüne yoğunlaşıyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, 26 Mart 2025’te CBS News’e verdiği bir röportajda, ABD’nin İran’ın nükleer programını ortadan kaldırmayı hedeflediğini ve “İran’ın nükleer silah arzusundan tamamen vazgeçme zamanı geldi” dedi. Bu açıklama, Trump’ın mektubundaki tehdit içeren tonun İran tarafından neden sert bir şekilde eleştirildiğini anlamaya yardımcı oluyor.

Diplomasi ve Bölgesel Gerilimler

İran’ın tehditlere karşı gösterdiği sert tutum, ulusal onur ve bağımsızlık vurgusunu içeriyor. Ancak Arakçi’nin “diplomatik adımlar için bir pencere açma” ifadesi, İran’ın müzakereleri tamamen reddetmediğini gösteriyor. İran şu anda İngiltere, Fransa ve Almanya ile nükleer programına ilişkin görüşmelerini sürdürmekte; ayrıca Çin ve Rusya ile de konuşmalar devam ediyor. Rusya ise İran ve ABD arasındaki gerginliği azaltmak için arabuluculuk teklif etti. Bu durum, İran’ın rakibi olan İsrail’in Trump’ın diplomatik açılımlarına nasıl bir tepki vereceği konusunda belirsizlik yaratıyor.

Küresel Etkiler

İran ile ABD arasındaki nükleer gerilim, sadece bu iki ülkeyi etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda bölgesel ve küresel dengeleri de etkiliyor. Batılı yetkililer, nükleer silah sahipliği durumunun İsrail ve Körfez’deki Arap petrol üreticileri için bir tehdit oluşturabileceğinden endişe duyuyor. İran’ın nükleer programı hala uluslararası gündemde önemli bir yere sahipken, bu son mektup krizi, yeni bir diplomasi döneminin habercisi olabileceğini düşündürüyor.