TİCARETİN DURDURULMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Ticaret Bakanlığı, Türkiye’nin limanları üzerinden sadece Türkiye-Filistin ikili ticaret mekanizmasına dahil yüklerin taşınmasına izin verileceğini açıkladı. Bakanlık, “Türkiye’nin İsrail ile Ticareti Durdurma Süreci Hakkında Bilgi Notu” başlıklı bir belge hazırladı. Bu belgede İsrail’in Filistin’e yönelik saldırıları üzerine alınan kararlara dikkat çekildi ve süreç boyunca atılan adımlar hakkında bilgi verildi. Ayrıca, merak edilen 15 soru ve yanıt yer aldı.
İSRAİL İLE TİCARETİN SEYRİ
İlk soruda, 7 Ekim 2023 tarihindeki saldırı sonrasında İsrail ile ticaretin devam edip etmediği sorgulandı. Cevap olarak, “İsrail ile toplam ticaret 7 Ekim 2023 ile 2 Mayıs 2024 arasında yaklaşık yüzde 32 oranında azalmıştır.” bilgisi verildi. Türkiye’nin İsrail’e ihracatı yüzde 30, İsrail’den ithalatı ise yüzde 43,4 azalarak kaydedildi. Ayrıca, “54 ürün grubundaki 1019 ürünün İsrail’e ihracatı kısıtlanmıştır.” denildi. 2 Mayıs 2024 itibarıyla ise tamamen ticaret durduruldu.
SERBEST TİCARET ANLAŞMASI DURUMU
İkinci soruda ise, İsrail’in Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması’ndan faydalanıp faydalanmadığı soruldu. Cevap, ticaretin durması nedeniyle anlaşmanın fiilen yürürlükte olmadığı yönündeydi. Üçüncü soruda, Türkiye’den çıkan gemilerin İsrail limanlarına yanaşıp yanaşmadığı ele alındı ve “Filistin devletinin kıyı kentleri İsrail tarafından işgal edilmiştir” denildi. İlgili ürünlerin Filistin’e ulaşması için İsrail kontrolündeki limanlardan geçiş yapması gerektiği vurgulandı.
GİRDİŞİMLER VE TAKİP SÜREÇLERİ
Bir diğer soru, Türkiye’nin komşu ülkelere ihracatı ile ilgiliydi. Yanıtında, belirtilen ülkelerde herhangi bir olağan dışı durum olmadığını ve artışların diğer ülkelerde de görüldüğünü ifade etti. Türkiye, “deniz yetki alanı içinde olan gemilere müdahalede bulunmakta” ve olası suiistimalleri takip ediyor. Filistin’e gönderilen ürünlerin ticareti, Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı’nın onayı ile gerçekleştiriliyor.
İHRACAT İLE İLGİLİ SORULAR
İlgili belgede, Türkiye üzerinden İsrail’e petrol sevkıyatına izin verilmediği belirtildi. Türkiye’nin, “hiçbir şekilde jet yakıtı göndermediği” ifade edildi. Ayrıca, “Türkiye, 7 Ekim 2023 tarihinde başlayan katliamdan sonra, askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına izin vermemiştir” bilgisi yer aldı. Son olarak, İsrail’in Filistin’e mal sevkiyatı konusunda yasakların sadece Gazze üzerinde olduğunu ve Batı Şeria’ya mal tedarikinin uluslararası anlaşmalar çerçevesinde mümkün olduğunu vurguladı.