CAM NAZAR BONCUĞU GELENEĞİ SÜREKLİLİĞİNİ KORUR
İzmir’in Kemalpaşa ilçesine bağlı Nazarköy’de, mesleğini üçüncü nesil olarak sürdüren Uğur Karataş (39), cam nazar boncuğu yapımına dair tüm bilgileri, 11 yaşında babası ve dedesinden aldı ve 28 yıldır bu geleneği devam ettiriyor. Bir görüşünde, “Bu işi severek yapıyorum. 1200 derece ısı karşısında çalışıyoruz. Sevmesen o ateşin karşısına geçip, kaybolmaya yüz tutmuş bir zanaatı devam ettiremezsin” diyor.
80 YILDIR CAM NAZAR BONCUĞU ÜRETİLİYOR
Yaklaşık 80 yıldır cam nazar boncuğu üretimiyle tanınan Nazarköy, bu sebepten dolayı 2007 yılında ismini değiştirdi ve birçok atölye ve dükkanla dolup taştı. Uğur Karataş, “Babam, dedem, eniştem, dayım, abim, ailemdeki herkes bu işi yaptı. Çocukluğumuzda oyun oynarken boncuk yapıyormuş gibi eğlenirdik. Eskiden nazar boncuklarını şişe camlarından geri dönüşümle yaparlardı” diye konuşuyor.
GEÇİM KAYNAĞI OLMAKLA BİRLİKTE ZORLUKLAR YAŞANIYOR
Nazarköy’de, 1942 yılında Mısır asıllı üç kardeşin mesleği öğretmesiyle birlikte, bu zanaat hız kazanmış. Ancak, zamanla dışarıdan gelen imitasyon boncuklar, yerel üreticileri olumsuz etkileyerek birçok ustanın bu mesleği bırakmasına sebep oldu. “Şu anda köyümüzde aktif olarak çalışan 3 atölye var. Normalde bir ocakta 5 kişi çalışabiliyor ama biz şu an 3 kişiyiz” diyor Karataş.
BİLGİ VE TEKNİK PAYLAŞIMI DEVAM EDİYOR
Uğur Karataş, bir usta-çırak ilişkisi ile mesleği devraldığını belirtiyor. “Köyde el verdiğim 6 çırak var. Onlara demir nasıl tutulur, kalıp nasıl vurulur öğrettik. Gençlerde de hevesli olanlar var” ifadelerini kullanıyor.
GELECEK NESİLLER İÇİN HEMEN HAREKET EDİLMELİ
Geleneksel cam nazar boncuğu, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın koruma listesinde yer alıyor ve UNESCO’nun geçici miras listesine de eklendi. Ancak, alttan gelen nesillerin bu mesleği tercih etmemesi, zanaatin yaşamasını tehlikeye atıyor. “Yeni nesil bu işi meslek olarak seçmek istemiyor. Şu an köyde 3 atölyemiz var. Fabrikalarda çalışan ustaları getirebilsek bugün 10 ocak yanacak” diyerek mevcut durumu ifade ediyor.
ORİJİNAL EL YAPIMI BONCUKLAR TERCİH EDİLMELİ
Karataş, geleneksel cam nazar boncuğunun farklarını vurgulayarak, “İthal gelen boncukların iç delikleri beyaz, bizim yaptıklarımız demir geçtiği için bir pas lekesi var. Gözlerinde hafif kabarcıklar bulunuyor. Bu bizim orijinal el yapımı boncuğumuz” diyerek, insanların bu el sanatını tercih etmelerini istiyor.