Milyonlarca çalışanı doğrudan etkileyen bir konu söz konusu. Kıdem tazminatında tavan ücret değişimi yaşandı. Ocak-Haziran 2025 döneminde işçi statüsünde olanların alacağı kıdem tazminatının üst sınırı yüzde 11 artışla 46 bin 655 lira olarak belirlendi. Bu tavan sınırı, çalışanların kıdem tazminatını da belirliyor. Peki, kıdem tazminatı kimlere veriliyor? Nasıl hesaplanıyor? Hangi kesintiler yapılıyor? İşte bu konudaki detaylar…
KIDEM TAZMİNATI TAVANINDA DEĞİŞİKLİKLER
Ocak ayı ile birlikte kıdem tazminatı için yeni bir dönem başladı. Tavanın yükselmesiyle hesaplamalar tamamen değişiyor. Primini dolduran çalışan, kıdem tazminatı alma hakkına sahip oluyor. “Kıdem tazminatı nasıl hesaplanıyor, istifa eden alabilir mi?” sorularının yanıtları da önemli. Hükümetimizin yasaları çalışanlar için bazı güvenceler sağlıyor. Bunlardan biri de kıdem tazminatı. Bunun için son işyerinde en az bir yıl çalışmak şart. Ancak işten çıkış şekli burada kritik bir rol oynuyor. Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için yasal olarak kendi istek ve kusuru dışında işten çıkarılmış olması gerekiyor. Dolayısıyla istifa edenlerin tazminat alma şansı bulunmuyor. Ancak bu durum için bazı istisnalar var.
Ocak ayı itibarıyla kıdem tazminatı ödenirken her yıl yeni bir tavan belirleniyor. Bu tavan, memurlara yapılan artış oranı ile güncelleniyor. Ocak ayında memurlara yapılan yüzde 11.54 oranındaki artış, kıdem tazminatı tavanını da etkilemiş durumda. Böylece 6 ay boyunca, bu tavan 41 bin 828 lira 42 kuruş’tan 46 bin 655 lira 43 kuruş’a yükseldi.
Kıdem tazminatı tavanı, maaş ne olursa olsun brüt ücretle belirleniyor ve bu tavan aşılmıyor. Dolayısıyla, işçiler için Temmuz ayına kadar geçerli olan en yüksek kıdem tazminatı yıllık olarak 46 bin 655 lira 43 kuruş olacak.
TAVAN RAKAMININ İSTİSMARLARI
Kıdem tazminatı tavanı uygulamaları dışında, Basın İş Kanunu kapsamındaki gazetecilere bu tavan uygulanmıyor. İşveren, dilersen bu rakamın üzerinde bir brüt ücret belirleyerek kıdem tazminatı ödeyebilir.
GEÇENİN ÜZERİNDEKİ HESAPLAMALAR
Eğer kıdem tazminatı tavanını aşan bir durum söz konusuysa, hesaplama standartlardan farklı yapılıyor. Normal şartlarda SGK primi ve vergi açısından istisna geçerli olurken, aşan kısım için hem gazeteciler hem de yüksek maaş ödenen işçiler için prim ve gelir vergisi düşülerek işlem yapılıyor.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA YÖNTEMİ
Kıdem tazminatı hesabında işçinin çalıştığı süreye bakılıyor. Her yıl için son brüt maaşından bir maaş belirleniyor. Bir yılı tamamlamayan süreler de hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminattan yalnızca damga vergisi kesiliyor.
KESİNTİLER VE ÖDEME ŞARTLARI
Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılıyor. İşveren, tazminatı hemen ve tek seferde bankaya yatırmak zorunda. İşçinin rızası olmadan taksitleme yapılması mümkün değil. Tazminatın ödenmesi için herhangi bir süre kısıtlaması yok. İş akdi feshedildiğinde, tazminat hemen ödenmelidir.
HER İŞYERİNDEN ALIM HAKKI
Kıdem tazminatı alma durumu sınırsızdır. Gerekli şartlar sağlandıktan sonra her iş yerinden tazminat almak mümkün. Ancak son iş yerindeki çalışma süresinin bir yılı doldurması gerekiyor.
İSTİFA VE TAZMİNAT HAKKI
İş yerinin kapanması veya iflas etmesi gibi durumlar kıdem tazminatı hakkını etkilemiyor. 1475 Sayılı Yasa’nın yürürlükteki 14. maddesinde istifa halinde tazminat almanın şartları düzenleniyor. İş Kanunu’nda belirtilen haklı fesih sebepleri oluşursa, istifa edenler tazminat talebinde bulunabiliyor. Emekliliği veya askere gitmeyi tamamlayanlar ile bir yıllık süre geçene kadar kendi isteğiyle ayrılan kadın çalışanlar tazminat alabiliyor. Emeklilik için gerekli şartları tamamlayanların tazminat alma hakkı bulunmaktadır. Ayrıca, 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için de şartlar var. Vefat halinde, yakınlarına tazminat ödeniyor.