Küresel Askeri Harcamalar 2024’te Artış Gözlemlendi

ASKERİ YATIRIMLARDA YÜKSELİŞ

2025 yılında askeri yatırımlarını artıran ülkelerin para birimlerinde bir yükseliş gözlemleniyor. Askeri harcamaların artışı dikkat çekerken Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına ilişkin küresel askeri harcamalar raporunu yayınladı. Kuruluş, 1966 yılından bu yana çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi konularda araştırma, rapor ve analizler hazırlıyor.

KÜRESEL ASKERİ HARCAMALARDA REKOR

SIPRI’nın raporuna göre, jeopolitik gerilimlerin etkisiyle 2024’te küresel askeri harcamalar, bir önceki yıla göre reel olarak yüzde 9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolara ulaştı ve bu, tarihin en yüksek seviyesi oldu. Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, “Geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını” bildirdi.

AVRUPA VE ORTA DOĞU’DA ARTAN HARCAMALAR

Raporda, “Geçen yılki artışta Avrupa ve Orta Doğu’da askeri harcamalardaki keskin yükselişin etkili” olduğu ifade edildi. Küresel askeri harcamaların son 10 yıldır arka arkaya arttığı belirtilirken, kişinin başına düşen askeri harcamaların 334 dolarla 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye çıktığı aktarıldı.

TÜRKİYE’NİN ASKERİ HARCMALARI

Türkiye’nin 2015-2024 döneminde askeri harcamalarının yüzde 110 arttığı belirtildi. 2023 yılı itibarıyla ülkenin askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde 12 artışla 25 milyar dolar olduğu kaydedildi. SIPRI raporu, dünya genelinde askeri harcamaların yükseldiğini, özellikle Avrupa ve Orta Doğu’da ciddi artışların gözlemlendiğini ifade ediyor.

MALTA HARİÇ HERKES ARTIRDI

Malta dışında tüm Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırdığı ve Ukrayna’daki savaşın, ABD’nin NATO ittifakına olan bağlılığındaki şüphelerin, Rusya’nın da içinde olduğu Avrupa askeri harcamalarının yüzde 17 artmasına yol açtığını vurguladı.

2024 yılında en çok askeri harcama yapan ilk beş ülke ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan olarak belirlendi. Bu ülkelerin harcamaları dünya askeri harcamalarının yüzde 60’ını oluşturuyor. ABD’nin harcamalarının 2024’te önceki yıla göre yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştığı aktarıldı.

NATO’DA ABD’NİN ROLÜ

Geçen yıl ABD’nin askeri harcamaları küresel harcamaların yüzde 37’sini ve NATO askeri harcamalarının yüzde 66’sını oluşturdu. Raporda, Avrupalı NATO üyelerinin askeri harcamalarını artırmasının ardından bu ülkelerin toplam paylarının son 11 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 30’a ulaştığı bilgisi verildi.

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞININ ETKİSİ

Raporda, “2024’te üçüncü yılını dolduran Rusya-Ukrayna savaşı, askeri harcamaları artırmayı sürdürüyor, bu durum Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş sonrasındaki seviyelerin üzerine taşıdı.” ifadesine yer verildi. Çin’in askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 59 artığı, geçen yıl ise yüzde 7’lik bir artışla 314 milyar dolara çıktığı belirtildi.

ALMANYA’NIN YENİDEN SİLAHLANMASI

Almanya, geçen yıl 88,5 milyar dolarlık askeri harcadığı ve bu harcama ile dünyada en fazla askeri harcama yapan ülkeler arasında yer aldığı belirtildi. Almanya’nın harcamaları son 9 yılda yüzde 89 artış gösterdi.

RUSYA VE UKRAYNA’NIN HARCMALARI

Rusya’nın 2024’te askeri harcamaları yüzde 38 artarak 149 milyar dolara çıktı ve bu miktar ülkenin GSYH’sinin yüzde 7.1’ine denk geldi. Ukrayna’nın askeri harcamaları ise yüzde 2,9 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı; bu miktar, Ukrayna’nın GSYH’sinin yüzde 34’ünü oluşturdu.

İSRAİL, İNGİLTERE VE İRAN’IN DURUMU

İsrail’in askeri harcamaları, Gazze’deki saldırılar nedeniyle yüzde 65 artarak 46,5 milyar dolara ulaştı. Raporda, bunun “1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artışı” temsil ettiği ifade edildi. İran’ın askeri harcamaları ise yüzde 10 azalarak 7,9 milyar dolara inerken, “Yaptırımların İran üzerindeki etkisi, harcamalarını artırma kapasitesini ciddi ölçüde sınırladı.” yorumu yapıldı.

SUUDİ ARABİSTAN’IN HARCAMALARI

Suudi Arabistan, 2024’te 80,3 milyar dolarla Orta Doğu’nun en büyük, dünyanın ise yedinci en büyük askeri harcama yapan ülkesi oldu.

GÜVENLİK VE ÖNCELİKLER

Araştırmacı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını belirterek, “Hükümetler, genellikle diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik veriyor. Bu durum, ekonomik ve sosyal ödemelerin önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde önemli etkileri olabiliyor.” diyerek gelecekteki etkileri dile getirdi.