Galler kırsalında, mizah anlayışına sahip kişilerin oluşturduğu hayalet bir mağaza, Google Haritalar kullanıcılarını tamamen boş bir alana yönlendirdi. Bu durum, kaybolan insanlar ve mahsur kalan araçlarla birlikte şaka olmaktan çıktı. Uzmanlar, sahte bilgilerin ciddi tehlikelere yol açabileceğini belirtiyor. Peki, bu yanıltıcı konumlar, dolandırıcılığa ve beklenmedik felaketlere hangi yollarla yol açabiliyor?
KAYNAK TARİFİ VE YANLIŞ YER YÖNLENDİRMELERİ
Google Haritalar, Galler kırsalında şakacıların kurduğu ‘hayalet’ mağaza yüzünden kaos yaşanmasına sebep oldu. Ülkedeki tanınmış bir markaya ait olmayan bu marketin Google talimatlarını izleyenler, onlarca kilometre ötede boş bir alana yönlendirildi. Hatta var olmayan markete yapılan teslimatlarda da sıkıntılar yaşandı. Bölgedeki bir çiftçi, Facebook paylaşımında “Buraya kadar gelip şaşkın gözlerle bakan bir sürü insan var. Konumun kim tarafından eklendiği bilinmiyor, ancak bu çok büyük bir sorun” şeklinde ifade etti. Bir bölge sakini de yerel basına verdiği açıklamada, “Kapılarımızı çalıp marketin nerede olduğunu soran insanlar var. Bazı büyük araçlar ise virajlı yollar nedeniyle sıkıştı. En dikkat çekici olay ise sahte markete ürün götüren bir süt tankerinin mahsur kalmasıydı. Bu durum saatlerce gecikmelere yol açtı,” dedi. Daha sonra Google Haritalar’daki bu konum bilgisi kaldırıldı. Bir Google sözcüsü ise “Listeleme güncellendi ve Google Haritalar’da yayında” açıklaması yaptı. Ancak, bu durum Google Haritalar’ın kullanıcılarına yanıltıcı bilgi vermesiyle ilgili ilk olay değil. Daha önceleri Bosna-Hersek’teki Srebrenitsa Anıt Merkezi mezarlığına sahte bir konum eklenmişti. 2017 yılında yapılan bir araştırma da Google Haritalar’a her ay on binlerce sahte listelemenin eklendiğini ortaya koymuştu.
KÜÇÜK HATALAR BÜYÜK SORUNLARA YOL AÇABİLİR
Tüm bu yaşananlar, basit bir olay gibi görünse de daha büyük sorunların kapıda olduğunu gösteriyor. Google Haritalar’a bir yer eklemek oldukça kolay. Kullanıcılar, öncelikle Google Haritalar uygulamasını açarak, eklemek istedikleri yerin adını ya da adresini arıyor. Eğer yer haritada mevcut değilse, sağ altta bulunan ‘artı’ simgesine tıklayarak ‘yer ekle’ seçeneğini seçiyor. Burada, yerin adı, adresi, kategori bilgileri ve diğer detaylar giriliyor. Ayrıca, o yerin işletme olup olmadığını belirleyerek fotoğraflar da eklenebiliyor. Bu özellik küçük işletmeler için faydalı olsa da yanlış kullanım ciddi kaos yaratabiliyor. Galler’in Cyffylliog köyünde yaşanan olay, başlangıçta küçük bir şaka gibi görülebilir; ama bu tür hataların büyük olumsuzluklara yol açabileceğini belirten Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Bu tür yanlış bilgiler, harita uygulamalarına güvenen insanları büyük bir karmaşaya sürükleyebilir. İnsanlar, harita ve navigasyon gibi teknolojilere güvenerek günlük işlerini ve seyahatlerini planlıyor. Küçük bir hata, ciddi kayıplara, zaman ve maddi zararlara yol açabilir” şeklinde konuştu. Kırık, “Eğer bu hatalar daha da büyürse, çok daha ağır sonuçlarla karşılaşabiliriz” dedi.
DOLANDIRICILIK RİSKİ ARTILIYOR
Bu tür yanlış yönlendirmelerin dolandırıcılık için ciddi bir fırsat oluşturabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Kırık, “Sahte konumlar eklemek, özellikle mağaza veya hizmet sektörü gibi alanlarda dolandırıcıların kurbanlarını tuzağa düşürmesi için kullanılabilir. Yanlış bir konumda sahte bir iş yeri ya da internet sitesine yönlendirme yapıldığında, insanlar bu sahte yerlerde para ödeyebilir ya da kişisel bilgilerini vermeye zorlanabilir. Bu durumda, harita verilerine güvenerek işlem yapan kişi, gerçekte var olmayan bir işletmeye ulaşır ve dolandırıcılar bundan maddi kazanç elde edebilir,” şeklinde belirtti. Ayrıca, dolandırıcıların yanlış konumlar üzerinden kötü amaçlı yazılım indirmeye teşvik edebileceğini ya da sahte indirimler sunarak kullanıcıları yanıltabileceğini ifade etti. “Haritalarda gösterilen yanlış adresler, mağdurları dolandırıcıların kontrol ettiği sanal alanlara veya gerçekte tehlikeli yerlere yönlendirebilir,” diye ekledi.
DENETİM AÇIĞI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Tüm bu yaşananlardan anlaşılıyor ki ciddi bir denetim açığı mevcut. Google gibi köklü bir kuruluşun nasıl olur da sıkı bir denetim uygulamadığı sorgulanıyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Google Haritalar, kullanıcıların katkılarıyla sürekli güncellenen bir platformdur. Bu verilerin doğru ve güvenilir olmasını sağlamak şirketin sorumluluğundadır. Ancak, hızla yayılan bilgilerin doğruluğunu denetlemek için otomatik algoritmalar ve sistemler yetersiz kalabiliyor,” dedi. Kırık, kötü niyetli kişilerin yanlış yer bilgilerini eklemesine olanak tanıdığını belirtti ve Google’ın daha sıkı bir denetim süreci oluşturmasının önemi üzerinde durdu. Ayrıca, kullanıcı doğrulama süreçlerini güçlendirerek, katkıda bulunan kişileri kimlik doğrulama gibi daha güvenli yöntemlerle izleyebileceğini belirtmiştir. Yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerinin kullanılarak yanlış bilgilerle ilgili daha kapsamlı analizler yapılabilmesi ve sahte konumların anında tespit edilebileceğini de vurguladı. Kullanıcı geri bildirimlerinin daha hızlı işlenmesi ve yanlış bilgiler bildirildiğinde hızlı bir müdahale süreci oluşturulması da önemli bir adım olacaktır.
DİĞER HARİTA UYGULAMALARINDA DA DURUM BENZER
Google’a alternatif olarak bu tarz kolaylık sunan uygulamaların da benzer riskler barındırıp barındırmadığı sorgulanıyor. Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Google’a alternatif olarak akla ilk gelen Yandex. Ancak, tıpkı Google Haritalar gibi, Yandex’te de kullanıcı katkıları nedeniyle zaman zaman denetim eksikliği olabiliyor,” cevabını verdi. Kırık, “Diğer yandan, Yandex dışında birçok harita uygulaması benzer hizmetler sunuyor. Apple Haritalar, MapQuest ve Here Maps gibi alternatifler, harita verilerini sağlamak ve kullanıcıların doğru bir şekilde yönlendirilmesi için benzer altyapılar kullanıyor. Ancak her bir platformun denetim süreçleri farklı olduğu için bu sorunlar her hizmette değişkenlik gösteriyor. Yine de bu platformların tümü, kullanıcı güvenliğini ve doğruluğunu artırmak için sürekli olarak sistemlerini iyileştirmeye çalışıyor,” diye ekledi.