Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Sanayi Kuruluşlarından Biri
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk sanayi kuruluşlarından biri olan SEKA Kağıt Fabrikası’nin müzesinde sergilenen 140 yıllık zarf makinesi, zamanla yarışmaya devam ediyor. 1934 yılında temeli atılan SEKA, restore edildikten sonra 2016 yılında müze olarak kapılarını açtı. Kağıt üretim sürecinde kullanılan makine ve ekipmanların sergilendiği müzede, 1884 yılında Almanya’da üretilen tarihi zarf üretim makinesi büyük ilgi çekiyor. Matbaa bölümünde yer alan bu özel makine, tek mil üzerinden aldığı güçle tüm bileşenlerini çalıştırabiliyor. Zarf üretimi ve katlama işlemlerinde kullanılan bu makineler, farklı boyut ve türde zarfları kesip katlayarak, yapıştırıyor ve baskı yapıyor. 140 yıllık bu makine, teknik olarak dönemin mühendislik harikasını sergiliyor.
Makinenin Hikayesi ve İşçi Anıları
SEKA Kağıt Fabrikası’nda uzun yıllar çalışmış olan emekli işçi Şaban Günay, makinenin geçmişi ve fabrikanın üretim sürecine dair bilgiler verdi. 1972 yılında SEKA bünyesinde kurulan çıraklık okulunda eğitim aldığını söyleyen Günay, 1975 yılında işçi olarak göreve başladığını belirterek, “Emekli olana kadar matbaanın her bölümünde çalıştım ve en son usta başı olarak görev yaptım. Zamanla fabrikanın bölümleri kısım kısım kapandı” şeklinde ifade etti. Müzenin kuruluş sürecinde de katkı sağladığını vurgulayan Günay, “SEKA Kağıt Müzesi yetkilileri talepte bulunduğunda her zaman yardıma geliyoruz. Makinelerin bakımlarını yapıyoruz. Müzede bulunan 3-4 makine hala çalışır durumda. Ben makinelerin özelliklerini biliyorum. Bakımlarını yaparak, daha iyi bir sergi sağlıyoruz” diye konuştu.
Hatıraların Yaşatılması
Günay, müzede yalnızca SEKA Kağıt Fabrikası’nda kullanılan makinelerin değil, aynı zamanda emek veren işçilerin anılarının da yaşatıldığına dikkat çekti. “Emekli olan arkadaşlarımın hatıralarının yaşatılması, onların çocuklarının, aile üyelerinin hazırladığımız müzeye gelmeleri ve tanık olmaları çok güzel. Zaten bu çalışmalar onlar için yapıldı. İhmal etmesinler, müzemizi ziyaret etsinler” ifadelerini kullandı. Çalıştığı dönemde yaşadığı unutulmaz bir anıyı da paylaşan Günay, “Yıllar önce fabrikada çalışan arkadaşlarımızın düğün davetiyeleri zarf makinesinde basılırdı. Aslında davetiye basmak yasaktı ama amirlerden bazıları bu işi yapıyordu. Bir arkadaşımız yanımıza gelip davetiye bastırmak istedi. Yasak olduğu için geri göndermiştik. Ama ben onun davetiyesini bastım. Sonrasında yakalandım ve ihtar cezası aldım. Bu da hoş bir hatıra olarak kaldı” dedi.