HISTORİK AT HEYKELİNE GÖZ BİBİKLERİ GİBİ BAKILIYOR
Van’ın Çaldıran ilçesindeki Tekindere Mahallesi’nde yaşayanlar, mahallelerinin sembolü haline gelen yaklaşık 7 tonluk tarihi at heykeline büyük bir özen gösteriyor. Şehir merkezine 160 kilometre mesafede yer alan bu heykel, 2 metre 50 santim uzunluğunda ve 1 metre 30 santim yüksekliğinde, bazalt taşından yapılmış. Mahalle muhtarı Vefa Kumaş, asırlardır mahallerinde bulunan bu heykeli koruduklarını ifade etti. Kumaş, “Bu at heykeline dedelerimiz sahip çıktı. Şimdi de biz sahip çıkıyor, koruyoruz. Dedelerimiz çok seviyordu, biz de seviyoruz. Mahallemizin sembolü haline geldi. Herkes mahallemizi bu heykel sayesinde biliyor. Merak eden birçok kişi mahallemizi ziyaret ediyor. Heykel sayesinde mahallemiz turist çekiyor. Çocuklarımız da sahip çıkıyor. Bir proje hazırladık, inşallah daha yüksek ve korunaklı bir yere taşıyacağız” dedi.
HEYKELİ HER AN GÖZETİM ALTINDA TUTUYORUZ
Mahalle sakinlerinden Serhat Kumaş ise, “Heykelin 700 yıllık bir hikayesi var. Asırlardır burada mahallemizin simgesi olarak duruyor. Sahip çıktığımız için yıllardır sağlam duruyor. Okulun bahçesinde olduğu için sürekli gözetimimiz altında. Nöbet tutuyormuş gibi koruyoruz” diye konuştu. Diğer bir mahalle sakini Bahattin Çelik, çocuklarda tarihi eserlere sahip çıkma bilincinin oluştuğunu belirterek, “Yıllardır sahip çıkıyoruz. Dedelerimiz, atalarımız bu at heykelini korudu, şimdi de biz koruyoruz. Sahip çıkmaya devam edeceğiz. Bir yabancı gördüğümüzde hemen koşup geliyoruz” ifadesini kullandı.
BÜYÜK BİR TARİHE SAHİP HEYKELİN ÖNEMİ
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oktay Başak, bu heykelin bazalt taşından yapıldığını belirterek, “Akkoyunlular ve Karakoyunlular döneminde sahibi öldükten sonra atların kurban edildiğini biliyoruz. Atların derisi, başı, kuyruğu ve ayakları mezarının başına bırakılıyordu. Sonrasında ise bunlar bir heykele dönüştürülerek mezar taşı olarak kullanılmış. Buradaki heykel, diğer mezar taşlarından boyut olarak daha büyük, yaklaşık 7 ton ağırlığında. Büyük olasılıkla önemli bir kişiye ait. Ayrıntılı incelediğimizde üzerinde at koşumları, eyer ve kılıcın işlenmiş olduğunu net görebiliyoruz. Özellikle Karakoyunlular döneminden kaldığını düşünüyoruz. Yaklaşık 700 yılık bir maziye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Koruma altına alınması gerekiyor, aksi halde zarar görebilir” dedi.
HEYKEL İÇİN MAHKEME SÜRECİ YAŞANMIŞ
Mahallenin eski muhtarı Nihat Deniz, köylerinde bulunan heykelin Karakoyunlular dönemine ait olduğunu öğrendiklerini belirtti. Deniz, “Bu at heykeli yıllardır okulun bahçesinde bulunuyor. Buna siyah at diyoruz. Kürtçe Hespirej (siyah at) diyoruz, bunun için bizim mahalleye Hespirej diyorlar. Köyümüz ismi bu at heykelinden geliyor. 2014 yılından önce Ankara Müze Müdürlüğünden gelen bir kadın, bu atı almaya geldiğini söyledi. Bunu duyan bütün köylü toplanarak heykeli vermedik. Bunun üzerine ben dahil olmak üzere 11 kişi mahkemelik olduk. Mahkeme sonrası bu at heykelini köy muhtarına zimmet ettiler. O günden beri bu heykel köyün muhtarları zimmetindedir. Eski muhtar olduğum için bu at şu anda benim zimmetimdedir” dedi. Deniz, bu heykelin köy kurulduğundan beri bulunduğunu ifade ederken, “Bunun gibi bir tane de beyaz at vardı. Onu da Saray ilçesine götürdüler ve oradan da Van Müzesi’ne teslim edildi. Heykel, Ankara’dan gelen görevli kadının dediğine göre Akkoyunlular zamanından kalmış bir heykeldir. Şu anda mahkemeliyiz ve heykelin köyümüzde kalmasını istiyoruz. Kendi çocuğumuz gibi bakıyoruz. Yetkililerden isteğimiz, köyümüzün okul bahçesinde bu heykelin korunmaya alınmasıdır” şeklinde konuştu.