ABD SEÇİMLERİ VE TRUMP’IN ZAFERİ
ABD’deki seçimler büyük bir heyecana sahne olurken Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump zaferini ilan etti. Trump’ın bu kazanımı ile birlikte ABD dış politikasının ana odağının Çin’e kayması bekleniyor. Asya piyasaları seçimleri dikkatle takip etmekte ve endeksler karışık bir seyir izliyor. Trump’ın Çin’e karşı bilinen agresif tutumu nedeni ile uzmanlar, Yuan’ın dolar karşısında yüzde 7’den fazla bir değer kaybedeceğini tahmin ediyor. Salı günü dolar/yuan paritesi, seçim belirsizliği dolayısıyla üç haftanın en yüksek seviyesinden gerileyerek 7,1052 seviyesine düştü. Çin piyasaları ise karışık bir görüntü sergiliyor. Hong Kong’un Hang Seng endeksi, yatırımcıların seçim belirsizlikleri arasında güvenli liman varlıklarına yönelmesiyle üç günlük ralliyi sonlandırarak %2,7 düşüşle 20.439,58 puana geriledi. Hang Seng Teknoloji Endeksi %3,3 değer kaybederken, Şanghay Bileşik endeksi %0,1 artış göstererek 3.388,70’e yükseldi.
TRUMP’IN ÇİN POLİTİKALARI
Trump, yeniden başkan seçildiğinde ABD dış politikasında önemli değişiklikler yapmayı planlıyor. Seçimini kazanması halinde Ukrayna-Rusya savaşını sona erdireceğini vaat eden Trump, seçim kampanyasında, özellikle Çin’e yönelik ticaret tarifelerini büyük ölçüde artıracağını belirtti. ABD imalatını canlandırmayı amaçlayan Trump, hemen hemen tüm ithalatlara %10 ila %20 arasında genel gümrük vergileri ve Çin’den gelen mallara %60 veya daha fazla gümrük vergisi uygulama planlarını açıkladı. Hatta Trump, Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi durumunda Çin’e karşı ciddi bir vergi baskısı uygulayacağını ifade etti. Eski ABD başkanı, Wall Street Journal’a verdiği röportajda, “Tayvan’a girerseniz, bunu yaptığım için üzgünüm, sizi %150 ila %200 oranında vergilendireceğim” şeklinde konuştu. Trump, önceki başkanlık döneminde Çin’deki ABD şirketlerinin üretimlerini ABD’ye taşıması için önemli çabalar göstermişti.
ÇİN’İN GÖRÜŞLERİ
Çin’de ise Trump’ın kazanması ile birlikte ABD-Çin ilişkilerinin Harris’e göre biraz daha zorlu geçeceği düşüncesi hakim. Pekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Fakültesi’nin eski dekanı Jia Qingguo, Biden yönetiminin ABD-Çin ilişkilerini iyileştirme konusunda son dönemde sağladığı ilerleme ile birlikte Harris’i Trump’tan daha çok tercih ettiklerini belirtiyor. Jia, “Donald Trump ile dört yıllık deneyimimiz var ve Donald Trump çok eşsiz bir karakter. O, normal bir politikacı değil. Hatta normal bir iş adamı bile değil,” dedi. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 5 Kasım seçim sonuçlarına dair herhangi bir tercih belirtmezken, Dışişleri Bakanlığı bunu ABD’nin iç meselesi olarak nitelendirdi.
TRUMP’IN ÇİN’E YAPTIRIMLARI
Donald Trump’ın önceki başkanlığı döneminde Çin’e karşı bir dizi yaptırım uyguladığı biliniyor. Ağustos 2018’de güvenlik endişelerini gerekçe göstererek Çinli teknoloji şirketleri Huawei ve ZTE’nin ekipmanlarının ABD federal hükümeti tarafından kullanılmasını yasakladı ve birçok Çinli iştirakine ABD’de iş yapma kısıtlaması getirdi. Bu kısıtlamalardan sonra teknoloji devi Google, Huawei cihazlarına hizmet vermeyi durdurdu. 2020 yılında ise Trump, Çin hükümeti ve ordusu ile bağlantılı tüm şirketlerle iş yapılmasını yasaklayan bir kararname imzaladı. Trump döneminde, ABD Hazine Bakanlığı, Çin’i bir para manipülatörü olarak nitelendirmiş, bu durum Çin’in ABD tedarik sözleşmelerinden çıkarılmasına neden olmuştu. Ancak bu nitelendirme daha sonra yapılan anlaşmalar sonucunda geri çekildi. Trump yönetimi, birçok Çinli yönetici ve iş insanına da yaptırımlar uyguladı. Biden döneminde ise bu yaptırım ve kısıtlamaların daha da arttığı kaydediliyor.