Trump’ın İthalat İçin Yeni Gümrük Vergileri

YENİ GÜMRÜK VERGİLERİNE DAİR AÇIKLAMALAR

ABD Başkanı Donald Trump, ülkeye ithal edilen ürünler için en az yüzde 10 oranında yeni bir gümrük vergisi uygulamaya koydu. “En kötü suçlular” olarak nitelendirdiği ülkeler için bu oran daha da artırıldı. Peki, bu gümrük vergileri nasıl hesaplanıyor? BBC Verify, bu oranların arkasındaki hesaplamaları detaylı bir şekilde inceledi.

MATEMATİKSEL HESAPLAMALAR

Trump, yeni gümrük vergilerini Beyaz Saray’ın Gül Bahçesi’nde büyük bir kartonla tanıttı. Başlangıçta, bu vergilerin mevcut tarifeler ve diğer ticaret engelleri esas alınarak hesaplandığı düşünüldü. Ancak sonrasında Beyaz Saray, karmaşık bir matematik formülü açıkladı. Bu formülün basitleştirilmesi durumunda hesaplama da belirli bir düzene oturtuluyor. Ayrıca tarifelerin fiyatlarla olan ilişkisi ve bu fiyatların tarifelere etkisi de göz önünde bulunduruluyor. Ancak sabit değerlerin birbirini götürmesi nedeniyle hesaplamaların çok da etkilenmediği belirtiliyor.

TİCARET AÇIĞININ GEREKEN GİBİ HESAPLANMASI

Ticaret açığı, bir ülkenin diğer ülkelerden ithal ettiği malların miktarının, onlara sattığı mallardan fazla olması durumunda meydana geliyor. Örneğin, ABD’nin Çin’den aldığı malların toplam değeri 440 milyar dolar, ancak Çin’e sattığı malların değeri sadece 145 milyar dolar. Bu durumda, 295 milyar dolarlık bir ticaret açığı ortaya çıkıyor. 295’i 440’a böldüğümüzde yüzde 67 elde ediyoruz. Bu oranı ikiye bölüp yukarı yuvarladığımızda da yüzde 34 ediyoruz ve Çin’e uygulanan tarife bu nedenle yüzde 34 olarak belirleniyor. Avrupa Birliği için aynı yöntemi kullandığımızda ise yüzde 20’lik bir tarife çıkıyor.

MUHAFAZAKAR TARİFE UYGULAMALARI

Birçok uzman, bu tarifelerin karşılıklı olmadığını vurguluyor. Karşılıklı olması için, ülkelerin ABD’ye uyguladığı mevcut tarifelerin ve diğer ticaret engellerinin dikkate alınması gerektiği ifade ediliyor. Ancak Beyaz Saray’ın resmi belgeleri, tarifelerin bu şekilde hesaplanmadığını gösteriyor. Bunun yerine, ABD’nin diğer ülkelerle olan ticaret açığını sıfırlayacak bir oran belirlenmiş. Trump, bazı ülkeler için bu formülden saparak tarife uyguluyor. Mesela, ABD’nin İngiltere ile ticaret açığı bulunmamasına rağmen İngiltere’ye %10 tarife uygulanıyor.

TARİFE REJİMİ VE AMERİKA’NIN HEDEFLERİ

Yeni tarife sistemi toplamda 100’den fazla ülkeyi kapsıyor. Trump, ABD’nin küresel ticarette zayıf bir anlaşmaya sahip olduğunu düşünüyor. Ona göre, diğer ülkeler, ABD pazarını ucuz ürünlerle doldururken, bu durum Amerikan şirketlerine zarar veriyor ve iş kayıplarına yol açıyor. Bu yüzden ticaret açıklarını azaltarak ABD’de üretimi yeniden canlandırmayı ve işleri korumayı hedefliyor. Ancak bu yeni tarife sisteminin istenen sonucu verip vermeyeceği üzerine soru işaretleri bulunuyor. BBC Verify, birçok ekonomistle görüşerek, çoğunluğun tarifelerin yalnızca ABD’nin belirli ülkelerle olan ticaret açığını azaltabileceği ancak dünya genelindeki ticaret açığını ortadan kaldırmayacağı yönünde olduğunu ortaya koydu.

GENEL TİCARET AÇIGI TARTIŞMALARI

King’s College London’dan Profesör Jonathan Portes, “Evet, bu ülkelerle olan ikili ticaret açıklarını azaltacaktır. Ancak bu hesaplamada dikkate alınmayan çok daha geniş etkiler olacak” diyor. ABD’nin genel ticaret açığı yalnızca ticaret engelleri ile değil, aynı zamanda ABD ekonomisinin işleyiş şekliyle de ilgili. Örneğin, Amerikalılar gelirlerinden daha fazla harcayıp yatırım yapıyor, bu da onların dünyadan daha fazla mal satın almasına neden oluyor. Bu durum devam ettiği sürece, ABD, küresel ticaret açığını koruyabiliyor. Ek olarak, bazı ticaret açıkları, tarifeler dışında meşru nedenlerden de kaynaklanabiliyor. Londra Ekonomi Okulu’ndan Thomas Sampson ise “Formül, ABD’nin ticaret açığı verdiği ülkelere tarife uygulamasını meşrulaştırmak için geliştirilmiş. Ekonomik bir temeli yok ve küresel ekonomiye büyük zarar verecek” ifadelerini kullanıyor.