DÜNYADA KÜMES TÜRÜ VERİLERİ
eBird veri tabanında şu ana kadar global ölçekte toplam 10 bin 957 kuş türü kaydedildi. Türkiye’de ise bu tür sayısı 497’ye ulaştı. Türkiye’de en fazla kuş türüne sahip ilk üç il Hatay, Mersin ve İstanbul olarak sıralanıyor. eBird veri tabanı, kuş gözlemcilerinin bilgi ve deneyimlerini bir araya getirerek, bu birikimi sivil toplumun kullanımına açma amacıyla bilim, doğa koruma ve eğitim alanlarında veri odaklı yaklaşımlara destek vermek için oluşturuldu. Dünya genelinde 1 milyon 70 bin yanında kuş gözlemcisinin katılımıyla 103 milyondan fazla gözlem faaliyeti gerçekleştirildi ve 1 milyar üzerinde kuş gözlem kaydı yapıldı.
DÜNYA ÇAPINDA TÜRKİYE’DE GÖZLEM KAYITLARI
eBird sistemine göre, Türkiye’de 2024 yılı itibarıyla toplam 497 türe ait 156 bini aşkın gözlem kaydı yapıldı. 2023 yılı sonu verilerine göre bu sayı 495’ti ve 2024 yılında iki yeni kuş türü kaydedildi. Türkiye’nin yeni kuş türleri arasında 27 Nisan 2024 tarihinde Andre Yarborough tarafından İstanbul Harem Otogarı’nda fotoğraflanan kara sümsük (Sula leucogaster) ve 5 Temmuz 2024 tarihinde Selim Toprak tarafından Gaziantep İslahiye’deki Tilmen Höyük’te görüntülenen yeşil sırtlı balıkçıl (Butorides striata) yer alıyor.
Türkiye genelinde 497 tür arasında en çok tür gözlemi yapılan il, 385 kuş türü ile Hatay oldu. Hatay’ı 380 tür ile Mersin, 366 tür ile İstanbul, 363 tür ile Adana, 359 tür ile Samsun, 354 tür ile Antalya takip ediyor. Ayrıca, Ankara ve Bursa 342’şer tür ile, Muğla ve Rize ise 339’ar tür ile bu listeyi sürdürüyor.
300’den fazla kuş türüne sahip diğer iller arasında Gaziantep ve Şanlıurfa 338, Konya 331, İzmir 326, Iğdır 324, Kars 323 ile Trabzon, Van ve Çanakkale 323’le yer alıyor. Aydın 316, Balıkesir 311, Denizli 310 ve Kırklareli 309 tür ile devam eden liste, diğer illerin sıralamasıyla geniş bir kuş çeşitliliği sergiliyor.
Zonguldak 296, Afyon ve Kocaeli 294, Edirne 291, Eskişehir, Hakkari ve Sinop 290; Yalova 288, Giresun 283, Ağrı ve Niğde 282, Erzurum 281, Malatya 280, Burdur 279 ve Çorum 277 ile sırayı takip ediyor. Bolu 276, Diyarbakır 274, Bitlis, Sivas ve Aksaray 273 gibi iller tür açısından önemli bilgiler sunuyor. Diğer illerle birlikte Muş 200, Bayburt 194, Bilecik 189, Bingöl 172, Kırıkkale 166, Uşak 165, Karabük 156, Tunceli 150, Siirt 120 ve Kilis 88 olarak çeşitlilik gösteriyor.
Antalya Kuş Gözlem Topluluğu kurucularından kuş gözlemcisi veteriner hekim Gökçe Coşkun, eBird sisteminde bazı türlerin ‘hassas’ olarak korunduğunu belirtti. Coşkun, “Başta ulu doğan ve bıyıklı doğan gibi yırtıcı kuş türlerinin yakalanarak özellikle Arap ülkelerine satılmasını engellemek amacıyla, bu türlerin gözlem kayıtlarında ilgili bölgelerin gizli tutulmaya başlandığını” ifade etti. “Bu yasa dışı hayvan ticaretini engellemek ve bu türleri korumak için görüldükleri bölgeler artık eBird sistemi üzerinde gizleniyor” şeklinde bilgi verdi.