UAD, BM’nin Davranışını İnceliyor

ULUSLARARASI ADALET DİVANI’NDA DANIŞMA GÖRÜŞLERİ DEVAM EDİYOR

Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarına yönelik kısıtlamalarının hukuki sonuçlarını değerlendiren danışma görüşü duruşmalarının üçüncü gününde, Fransa Dışişleri Bakanlığı Hukuk İşleri Müdürü Diego Colas, İsrail’in BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) faaliyetlerini kendi topraklarında yasaklayabileceğini, fakat işgal altındaki Filistin topraklarında bunu yapma hakkının olmadığını ifade etti. UAD’de gerçekleştirilen duruşmalar, Hollanda’nın idari başkenti Lahey’deki Barış Sarayı’nda 5 gün boyunca sürecek. Duruşmaların üçüncü gününde, Fransa, Macaristan ve Endonezya gibi ülkeler sunum yaptı.

DURUMUN HUKUKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Fransa Dışişleri Bakanlığı Hukuk İşleri Müdürü Colas, “İsrail ile Filistin arasında uzun vadede barış ve güvenliği garanti altına alabilecek tek çözüm, iki devletli çözümdür.” dedi. Colas, İsrail’in BM üyesi ve işgalci güç olması nedeniyle yükümlülüklerini ele alarak, bu yükümlülüklerin ayrı tutulamayacağını ancak aynı anda uygulanabilen tamamlayıcı nitelikte olduğunu vurguladı. Colas, İsrail’in UNRWA’ya karşı kendi topraklarındaki yükümlülükleri ile işgal altındaki Filistin topraklarındaki yükümlülüklerinin dikkate alınması gerektiğini söyledi.

Colas, İsrail’in UNRWA’nın kendi topraklarındaki faaliyetlerini engelleyebileceğini, fakat işgal altındaki Filistin topraklarında bu yetkisinin olmadığını belirtti. Ayrıca, UNRWA’nın faaliyetlerini yasaklaması durumunda İsrail’in BM ile müzakere etmesi ve UNRWA’nın ülke dışına aktarılması için iyi niyetle görüşmeler yapması gerektiğini kaydetti. Colas, Filistin’deki sivil nüfusun hayatta kalması için gerekli malzemelerin engelsiz bir şekilde sağlanması gerektiğinin altını çizdi.

MACARISTAN’DAN UAD’YE ÇAĞRI

Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı, UAD’nin danışma görüşü vermeyi reddetme yetkisini kullanması gerektiğini belirtti. Macaristan Büyükelçisi Gergo Kocsis, mahkemenin kararlarının Orta Doğu’da barışın sağlanmasında önemli olduğunu vurguladı. Kocsis, “İsrail-Filistin çatışmasının çözümü ancak uluslararası hukuk temelinde taraflar arasında doğrudan müzakereler ve ilgili BMGK kararlarının uygulanması yoluyla elde edilebilir.” dedi. Ayrıca, mahkeme kararlarının siyasi bir içerik taşımasını eleştirdi ve mevcut durumun gerilimi artırabileceğine dikkat çekti.

ENDONEZYA’DAN FİLİSTİN DESTEK MESAJI

Endonezya Dışişleri Bakanı Sugiono, “Endonezya, her zaman Filistin halkının yanındadır.” açıklamasında bulundu. Sugiono, mahkemenin kararının Filistin halkına adalet sağlamada rehberlik edeceğine inandığını belirterek, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasa dışı varlığının Filistin halkının kendi kaderini tayin haklarını zorlaştırdığını vurguladı. Sugiono, Cenevre Sözleşmesi kapsamında da İsrail’in Filistinli sivillere gerekli yardımları sağlamakla yükümlü olduğunu hatırlattı.

DİĞER ÜLKELERİN KATILIMI VE GELECEK TARİHLER

UAD’de İsrail Meclisi’nin 28 Ekim 2024’te UNRWA’nın faaliyetlerini kısıtlayan yasaları kabul etmesi ve 31 Ocak 2025’te Doğu Kudüs’teki UNRWA operasyonlarını sonlandırmasıyla birlikte, duruşmalarda birçok ülkenin katılımı bekleniyor. Türkiye görüşünü 30 Nisan’da sunacak ve duruşmaların tamamı, 2 Mayıs’ta sona erecek. Danışma görüşüne ilişkin yazılı beyanda bulunan İsrail ise sözlü duruşmalarda yer almayacak. Süreç, sözlü sunumların ardından Divan yargıçlarının danışma görüşünü hazırlamak için müzakereye başlamasıyla devam edecek. UAD, danışma görüşlerini genellikle 4 veya 6 aylık bir süre içinde açıklıyor.