SAVUNMA BAKANI VE BAŞBAKAN ÜZERİNDEKİ TUTUKLAMA KARARI
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Gazze’de savaş suçu işledikleri iddiasıyla İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski savunma bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı ile ilgili bilgi verdi. Mahkeme, bu kişilere yönelik suçlamalar arasında cinayet, zulüm ve diğer insanlık dışı eylemler yer alıyor. Ayrıca, Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da bir tutuklama emri çıkarıldığı bildirildi. İsrail ordusu, Deif’in 13 Temmuz’da hayatını kaybettiğini öne sürmüştü. UCM, yaptığı açıklamada, Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla ilgili olarak Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını belirtti. Mahkeme, İsrail devletinin UCM’nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek, Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisine sahip olduğunu ilan etti.
SORUMLULUKLAR VE İDDİALARDAN BAHSEDİLDİ
UCM Ön Yargılama Dairesi, İsrail’in 26 Eylül 2024 tarihinde yargı yetkisine ilişkin yaptığı iki itirazı oybirliğiyle reddetti. UCM, Netanyahu ve Gallant’ın, 8 Ekim 2023’ten itibaren 20 Mayıs 2024’e kadar işledikleri savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan sorumlu olduklarına dair makul gerekçelere sahip olduğunu vurguladı. Kararda, her iki şüphelinin Gazze’deki sivil halka gıda, su, ilaç, yakıt ve elektrik gibi temel ihtiyaçların ulaşımını kasıtlı olarak engellediği belirtildi.
INSANİ YARDIMA ENGEL OLUNDUĞU BELİRTİLDİ
Mahkeme, İsrail’in insani yardımlara izin verdiği durumların dahi uluslararası baskı veya ABD’nin talepleri doğrultusunda gerçekleştiğini ve yardımların Gazze halkının ihtiyaçlarını asla karşılayacak düzeye ulaşmadığını kaydetti. Özellikle, tıbbi malzemelerin ve ilaçların, anestezi ilaçları ve cihazlarının Gazze’ye girişinin blokaj altına alınması yüzünden doktorların yaralı ve çocuklara anestezi malzemesi olmadan cerrahi müdahalede bulunmak zorunda kaldıkları ifade edildi.
SİVİL KAYIPLAR VE İDDİALARDAN BAHSEDİLDİ
UCM, gıda, su, elektrik ve yakıt eksikliğinin Gazze’deki sivil nüfusun bir kısmının yok edilmesine zemin hazırladığını, bunun sonucunda çocuklar da dahil olmak üzere sivillerin yeterli beslenme ve susuzluk yüzünden hayatlarını kaybettiğini belirtti. Netanyahu ve Gallant’ın, sivil halka yönelik kasıtlı saldırıları engellemek için gereken önlemleri almadığı da mahkeme kararında yer aldı.
TUTUKLAMA EMRİNİN UYGULANMA SÜRECİ
UCM’nin çıkardığı tutuklama emirlerinin hayata geçirilmesi, Roma Statüsü’nün 86 ve 87. maddeleri çerçevesinde taraf ülkelerin sorumluluğunda. Statünün 89. maddesine göre, Netanyahu ve Gallant, UCM’ye taraf olan herhangi bir ülkeye seyahat ettikleri takdirde, o ülkelerin yetkili makamları tarafından tutuklanarak Lahey’deki mahkemeye teslim edilmeleri gerekiyor. Daha önce yaşanan bazı örneklerde, Sudan’ın eski lideri Ömer el-Beşir’in tutuklama emri Güney Afrika ve Ürdün tarafından, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ise Moğolistan tarafından uygulanmamıştı. Ancak bu tutuklama emirleri, şüphelilerin seyahat özgürlüğünü ciddi şekilde kısıtlıyor. Örneğin, Putin, kendisine yönelik tutuklama emri nedeniyle BRICS zirvesi için Güney Afrika’ya seyahat etmekten kaçınmıştı. Netanyahu ve Gallant’ın da, Kanada, Avustralya, İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, İsveç gibi 124 UCM üyesi ülkeye seyahat etmekten çekinmesi gerektiği ifade edildi.