Bekçilerin görev ve yetkilerine yönelik eleştirileri, yasa teklifini hazırlayanlardan AK Partili Kilis milletvekili Mustafa Hilmi Dülger yanıtladı.
1) YENİ SİLAHLI KOLLUK MU?
Bazı kesimler tarafından art niyetli olarak ‘yeni bir silahlı teşkilat kurulduğu’ yönündeki iddiaların aksine, mevcut kanunda öngörülen ayrı bir teşkilat yapılanmasından vazgeçilerek genel kolluk birimlerimizin bünyelerinde görev yapacak bir düzenleme öngörülmektedir.
2) ESKİSİNDEN FARKI NE?
Mevcut kanundaki görev ve yetkiler, kanun teklifinde de büyük oranda korunarak günün koşullarına uygun hale getirildi. Yönetmelikteki bekçilerin ‘durdurma ve kimlik sorma’ yetkisine yeni teklifte yer verildi ve yasal sınırları çizildi.
3) YENİ ATAMALAR OLACAK MI?
Bekçilik için ayrılan kadro sayısı 30 bin. Son sınavda başarılı olan 8 bin 242 bekçinin de göreve başlamasıyla sayı 29 bin 534’e ulaşacak. Keyfe göre bekçi istihdamı mümkün değildir.
4) KADIN SAYISI ARTACAK MI?
Şu an 70 kadın bekçi görev yapıyor. Bu sayının artması boş kadro olması halinde ve sınavlarda başarılı olma durumuyla bağlantılıdır.
5) POLİS GİBİ Mİ OLACAKLAR?
Bu eleştiriler doğru değil. Suçu önlemek üzere görevlendirilen bekçilerin, (gerekli hallerde) kişileri durdurup kimliklerini sormak, suçüstü halinde şüphelileri yakalamak, suç delillerini muhafaza etmek, varsa olayın tanıklarının kimlik bilgilerini genel kolluk birimlerine bildirmekle sınırlı yetkileri suçla mücadelenin vazgeçilmez unsurudur. Bekçiler, birlikte görev yapıldığı durumlarda kolluk görevlilerine yardımcı olacaklardır.
6) KİME NASIL KİMLİK SORACAKLAR?
Durdurma ve kimlik sorma yetkisi 1966 tarihli yönetmelikte de var. Yeni bir yetki verilmesi söz konusu değil. Durdurma ve kimlik sorma yetkisinin ‘süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak’ şekilde kullanılamayacağı da açıkça belirtildi.
7) ARAMA YETKİLERİ VAR MI?
Bekçilerine arama yetkisi verilmiyor. Teklifte, durdurulan kişi veya araçlarda silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda makul sebebin varlığı halinde, kişinin üzerindeki elbiseyi çıkartmadan veya aracın dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen (torpido ve bagaj gibi) bölümlerini açtırmadan el ve göz ile dıştan kontrol edilmesi düzenlenmektedir. Bu bir arama yetkisi değildir. Arama yetkisi ile kontrol etme yetkisi birbirine karıştırılmamalı.
8) NASIL ZOR KULLANACAKLAR?
Bekçilerin ‘zor ve silah kullanma yetkisi’ bakımından mevcut kanun ile getirilen teklif arasında en ufak bir fark bulunmamaktadır.
9) KEYFİLİK NASIL ÖNLENECEK?
Tüm kamu görevlilerinde olduğu gibi bekçilerde de keyfiliğe ve suiistimallere yol açanlara yönelik yaptırım tedbirleri bulunmaktadır.
10) VATANDAŞ KİME ŞİKÂYET EDECEK?
Bekçilerin de ceza veya disiplin hukuku açısından konusu suç teşkil eden eylemleri tespit edildiğinde gerekli soruşturma iş ve işlemleri hiyerarşik amirleri tarafından yapılabileceği gibi teftiş birimleri tarafından da yapılabilmektedir.
HUKUKÇULAR UYARIYOR
Hukukçular eleştirilerini, “Sakıncalı ve keyfiliğe yol açacak hükümler bulunuyor” noktasında dile getiriyorlar. Hukukçular şu görüşleri dile getirdi.
Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Devrim Güngör: Bekçilere kolluk yetkisi veriliyor. Hukuk devleti ilkesi açısından pek çok yönüyle sakıncalı. Bekçiler sadece suçun önlenmesinde değil, aynı zamanda suç sonrası evrede de birtakım yetkilere sahip oluyor. Eğer böyle yasalaşırsa uygulamada kişi hak ve özgürlüklerinin ihlali kaçınılmaz olur. Bekçilerin yetkisi artırmak yerine makro düzeyde alınacak başka tedbirlerle suçun etkin bir şekilde mücadele edilebileceği unutulmamalı.
‘SIKINTIYA YOL AÇAR’
İstanbul Barosu Başkanı Mehmet Durakoğlu: “Bu kanun teklifi AİHS ve Anayasa’ya aykırıdır. Polisin, kimlik sorma, arama, yakalama yetkisi kullanırken, ‘makul şüphe’ gerekiyor. Şu anda polisin yetkisindeyken bile bu alanda sorun yaşanıyor. İhtisas isteyen bir alanda mahalle bekçilerine polisin yetkilerinin otomatik kanunla verilmesi çok ciddi sıkıntılar doğurur.”
HÜRRİYET