KÜRESEL TİCARETİN NABZINI ARTIRAN AÇIKLAMALAR
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in ABC This Week programında gerçekleştirdiği etkileyici açıklamalar, küresel ticaretin ve teknoloji dünyasının dinamiklerini hızlandırıyor. Çin’den ithal edilen akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve yarı iletkenler, çok yakında yeni gümrük vergilerine maruz kalacak. Donald Trump’ın 2 Nisan 2025’te “Kurtuluş Günü” ilan ederek başlattığı ticaret savaşındaki son gelişme, Apple, Dell gibi teknoloji devlerini rahatlatan bir muafiyetin ardından geldi. Peki, yeni vergilerin anlamı ne olacak? Lutnick’in Şok Açıklaması: “Bir-İki Ay İçinde Yeni Vergiler!”
Lutnick, 13 Nisan 2025’te ABC’ye yaptığı mülakatta, Trump yönetiminin akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve yarı iletkenler için özel bir vergi oluşturma hazırlığında olduğunu ifade etti. Bu vergiler, Çin’den ithalata uygulanan %125 oranındaki karşılıklı gümrük vergilerinden bağımsız olacak. Lutnick, “Karşılıklı vergilerden muaf tutuldular, ama bir-iki ay içinde yarı iletken vergileriyle birlikte yeni vergiler gelecek,” dedi. Ayrıca, “Bunlar ulusal güvenliğimizi ilgilendiriyor, Amerika’da üretim yapılmalı!” diye ekledi. Trump’ın Muafiyet Hamlesi: Teknoloji Devlerine Nefes Aldırdı, Ama…
11 Nisan 2025 tarihinde Trump yönetimi, akıllı telefonlar, bilgisayarlar, yarı iletken cihazlar, bellek çipleri ve düz panel ekranlar gibi 20 ürün kategorisini %125’lik karşılıklı gümrük vergilerinden muaf tutarak teknoloji devlerine bir nefes aldı. ABD Gümrük ve Sınır Koruma Dairesi’nin duyurusunun ardından piyasalarda kısa süreli bir iyimserlik hissedildi; Nasdaq açılışta %1 oranında artış gösterdi. Ancak Lutnick’in yeni vergi açıklaması, bu olumlu havayı gölgeledi. X platformunda bir kullanıcı, “Trump önce muafiyet verdi, şimdi vergi diyor, bu ne perhiz bu ne lahana turşusu!” diyerek durumu eleştirdi. Beyaz Saray, muafiyetlerin teknoloji firmalarına “ABD’de üretim için zaman kazandırmak” hedefiyle getirildiğini savunsa da, Lutnick’in “Geçici bir mola” ifadesi, kalıcı bir çözüm olmadığını hissettiriyor. Çin’in Misillemesi: %125’lik Vergi ve “Kaplan” Mesajı
Pekin, Trump’ın %125’lik vergilerine karşılık olarak 11 Nisan’da ABD ithalatına aynı oranda bir gümrük vergisi uygulamaya karar verdi ve 12 Nisan’dan itibaren devreye gireceğini açıkladı. Çin Ticaret Bakanlığı, muafiyetlerin etkisini dikkate aldığını belirtirken, dikkat çekici bir metafor kullanarak bir uyarıda bulundu: “Bir kaplanın boynundaki çan, ancak onu bağlayan kişi tarafından çözülür!” Ülke ayrıca, nadir toprak elementleri ihracatına yeni kısıtlamalar getirerek teknoloji sektörünü tehdit ediyor. Önemli elementler olan skandiyum ve disprosiyum, 5G cihazlarından elektrikli araçlara kadar birçok alanda kritik öneme sahip. Bu durumda Çin, bu kozuyla ABD’yi kontrol altına alabilir mi? Piyasalar Çalkalanıyor: S&P 500’ün Düşüşü ve Ackman’ın Çağrısı
Trump’ın 20 Ocak 2025’te göreve gelmesinden bu yana S&P 500 endeksi %10’dan fazla değer kaybetti; teknoloji hisseleri, özellikle Apple ve Nvidia, dalgalanmalardan en çok etkilenenler oldu. Nasdaq, muafiyet haberinin ardından toparlanmış görünse de, Lutnick’in yeni vergi duyurusu sonrası Cuma kapanışında %0,8 oranında düştü. Milyarder yatırımcı Bill Ackman, X platformunda Trump’a seslenerek “Çin’e %125’lik vergileri 90 gün askıya al, %10’a indir! Bu, firmaların tedarik zincirini Çin’den taşımalarına zaman tanır, kaos yaratmaz” dedi. Demokrat Senatör Elizabeth Warren ise bu durumu sert bir dille eleştirdi: “Bu gümrük vergisi değil, kaos ve yolsuzluk politikası!” Sizce bu vergiler ekonomiyi canlandırır mı yoksa resesyona mı sürükler? Yeni Vergilerin Hedefi: Yarı İletkenler ve İlaçlar da Listede
Lutnick, yarı iletkenler ve ilaçlar için de özel vergilerin geleceğini ima etti. Yarı iletkenler akıllı telefonlardan otomobillere kadar her alanda kritik bir role sahip. TSMC, Qualcomm ve Broadcom gibi büyük firmalar, Çin’deki üretim tesislerinden dolayı bu vergilerden doğrudan etkilenecek. İlaç sektörü ise, Çin’den ithal edilen hammaddeye bağımlı durumda. Lutnick’in “ABD’de üretim ulusal güvenlik meselesi” savı, Çip Yasası’yla (CHIPS Act) destekleniyor. Ancak uzmanlar, üretimin ABD’ye taşınmasının 5-10 yıl alabileceğini öngörüyor. Teknoloji Devleri ve Tüketici: Fiyatlar Artacak mı?
Apple, Dell, HP ve Samsung, Çin’deki üretim tesisleri nedeniyle bu vergilerden doğrudan etkilenecek. iPhone, MacBook ve Galaxy serisi cihazların fiyatları bu vergilerle birlikte %10-20 oranında artış gösterebilir. Nvidia’nın çip fiyatları da yarı iletken vergilerinden etkilenme ihtimali taşıyor. JPMorgan’ın yapmış olduğu analiz, yeni vergilerin enflasyonu %2-3 artırabileceğini öngörüyor. Ticaret Savaşı Nereye Gidiyor?
Howard Lutnick’in akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve yarı iletkenler için yeni vergi açıklaması, Trump’ın Çin’le ticaret savaşında farklı bir boyut kazandırdığını gösteriyor. %125’lik karşılıklı vergilerden muafiyet, teknoloji devlerine kısa bir nefes aldırsa da, bir-iki ay içinde gelecek olan yeni vergiler piyasalarda yeniden sarsıntılara yol açabilir. Çin’in nadir toprak elementleri avantajı ve %125’lik misillemesi, ticaret savaşının kolay bitmeyeceğine işaret ediyor. Ackman’ın 90 günlük ara önerisi gerçekten bir çıkış yolu mu, yoksa Warren’ın dediği gibi kaos mu büyüyecek?